In wijnbar Denovo, een monumentaal pand in het centrum van Breda, is het kort na het sluiten van de stembureaus een drukte van belang. „Wij werken aan een vrijer, veiliger en welvarender Nederland”, vertelt een grote VVD-poster naast de bar. Een kleiner affiche promoot de plaatselijke afdeling: ”Voor Ons Breda”.

Een uitgelaten stemming heerst er bij de liberalen niet. Ingespannen tuurt jong en oud naar tv-schermen en iPhones, waarop de eerste prognoses van de verkiezingsuitslagen binnendruppelen. De VVD staat duidelijk op verlies en zou 300 van de 1400 raadszetels moeten inleveren.

Vanaf een houten kruk volgt de 85-jarige M. Ghering uit Breda –„Ik ben vanaf de wieg betrokken bij de VVD”– de berichtgeving op televisie. Jarenlang zette ze zich actief in voor pr-werk voor de VVD in West-Brabant. Voor de afgelopen verkiezingen bezorgde ze op bescheiden schaal nog folders in Breda. „Ik kan er niet mee stoppen.”

Rond kwart voor tien toont Ghering zich nog redelijk optimistisch over de uitslag. „Als je in de regering zit, verlies je al snel een paar zetels, maar ik denk dat het mee zal vallen.” Ze tikt een partijgenoot die voorbijloopt tegen zijn arm: „Het gaat goed, het gaat prima.” De man kijkt zuinig. „Het kan beter.”

Het plaatselijke VVD-raadslid Adank is voorzichtig. „Vanmorgen hoopte ik nog op 10 zetels. We zitten in het college en hebben de afgelopen jaren geen rare dingen uitgehaald. Een beetje winst zou mooi zijn. Maar gezien de eerste analyses van vanavond zou ik nu al blij zijn als we net als vier jaar geleden 9 van 39 zetels halen.”

VVD-voorzitter Korthals windt er even later geen doekjes om dat zijn partij behoorlijk inlevert. „Dat is vervelend, maar wel begrijpelijk.” Korthals wijst op de invloed van lokale partijen en op de „moeilijke beslissingen” die de VVD in deze periode in het kabinet moet nemen.

„De weg naar succes beslaat vaak een periode van vier, vijf jaar. We zitten nu pas in het eerste jaar”, aldus Korthals, die ook memoreert dat het verlies bij coalitiegenoot PvdA groter is. De VVD’er ziet er een uitdaging in het kabinetsbeleid goed te blijven uitleggen aan de burger en aan te tonen dat het om „goed beleid” gaat.

Terwijl hij een bitterbal van een schaal pakt, krijgt Korthals de uitslag van Breda door. De VVD blijft op 8 zetels steken, maar heeft wel het hoogste percentage stemmen. „Het is toch mooi dat we in de stad waar we te gast zijn de grootste partij vormen”, zegt een voorlichter stralend.

Tegen middernacht drommen tv-camera’s samen rond VVD-
leider Rutte, die zojuist is gearriveerd. Ook hij wijst op de uitslag in Breda. „In ieder geval zijn we hier de grootste partij”, aldus Rutte, waarna voor het eerst 
deze avond een luid applaus klinkt in de wijnbar. De VVD-leider erkent ook dat zijn partij „echt een tik” krijgt en feliciteert de partijen die winst boeken: D66, ChristenUnie/SGP en de lokale partijen.

Tegen zijn partijgenoten die in de gemeenteraden zijn gekozen, zegt Rutte: „Aan de slag. Laten we zorgen voor veel liberale wethouders, want het herstelbeleid moet ook in gemeenten worden vormgegeven.”

De plaatselijke VVD’er Adank pakt die handschoen graag op. „We zijn op 8 zetels uitgekomen, maar zijn wel de grootste. Dus in Breda zijn wij aan zet.”