Kleine, „discrete” symbolen zoals halskettingen met crucifixen, davidssterren of een handje van Fatima mogen wel van de commissie, die donderdag haar conclusies presenteerde na maar liefst zes maanden onderzoek en 120 hoorzittingen met allerhande experts.

Het verbod op religieuze en politieke symbolen dat de commissie voorstelt is bedoeld om de strikte scheiding tussen kerk en staat te handhaven, zei commissievoorzitter Bernard Stasi. Volgens de commissie staat de hoofddoek de integratie in de weg.

De wet die de commissie heeft voorgesteld is niet bedoeld om moslimvrouwen en -meisjes dwars te zitten, maar om hen te beschermen tegen de invloed van moslimfundamentalisten die willen voorkomen dat zij integreren, zei Hanifa Cherifi, ombudsvrouw voor hoofddoekkwesties van het ministerie van Onderwijs en lid van de commissie.

De commissie benadrukt dat zij het niet speciaal op moslims heeft gemunt. Crucifixen en keppeltjes willen Stasi en zijn negentien collega’s ook verbieden. Stasi: „Moslims moeten begrijpen dat het secularisme een kans vormt voor de islam. Secularisme betekent scheiding van kerk en staat, maar het betekent ook het respecteren van verschillen.”

De commissie stelt verder voor Kom Kippoer en het offerfeest als vrije dagen voor openbare scholen in te voeren, „net als met Kerst.” Voor het bedrijfsleven beveelt de commissie aan dat alle werknemers naar keuze een extra dag vrij zouden moeten kunnen krijgen in verband met religieuze feesten. Ze zouden daarbij moeten kunnen kiezen uit Jom Kippoer, Id-al Fitr of het orthodoxe Kerstfeest.

Verder moet het gemakkelijker worden om een moskee of een synagoge te stichten, moet het leger meer islamitische en Joodse aalmoezeniers in dienst nemen en moet de overheid meer doen tegen discriminatie, racisme en gettovorming. De overheid moet er volgens de commissie voor zorgen dat in alle gemeentes een openbare school is, zodat ouders niet gedwongen zijn hun kind naar een bijzondere school te sturen, waar de regels niet gelden.

Chirac maakt volgende week bekend of hij het advies van de commissie overneemt. Dat lijkt waarschijnlijk: vorige week zei hij tijdens een bezoek aan Tunesië dat het dragen van een hoofddoek in Frankrijk wordt gezien als „een vorm van agressie.”

De twee grootste islamitische organisaties van Frankrijk hebben de conclusies in voorzichtige bewoordingen van de hand gewezen. Zij vinden de leiders van Joodse en christelijke gemeenschappen aan hun zijde. Zo zei Moise Cohen, een leider van de Joodse religieuze gemeenschap, dat een wet zoals de commissie die voorstelt de verhoudingen onnodig op scherp zet. Moslims zullen zich gediscrimineerd voelen, zei Cohen.

De grootste vakbond van leraren, SNES, vindt dat de voorstellen van de commissie niet ver genoeg gaan en zegt dat er nog veel meer moet gebeuren om de scheiding van kerk en staat op scholen veilig te stellen. „De hoofddoek is een probleem, maar niet het enige probleem”, zei Daniel Robin van het SNES.