Dinsdagmorgen presenteerde Kuiper in Den Haag zijn boek ”De terugkeer van het algemeen belang”. Daarin schetst de politicus de gevolgen van de privatiseringspolitiek in de afgelopen dertig jaar. Hij zet op een rijtje wat de cruciale momenten waren in het verzelfstandigen van overheids­taken, waardoor de overheid onder meer NS, KPN en energiebedrijven op afstand plaatste.

U wijst met de beschuldigende vinger naar Europa. Waarom?

„De privatiseringspolitiek kreeg in 1992 een sterke stimulans toen de Europese Unie de interne markt introduceerde. Die is gebaseerd op het Angelsaksische model. De architect van de interne markt, Eurocommissaris Cockfield, wilde overheden op afstand plaatsen en verwachtte heil van liberalisering en vrijheid voor het Europese bedrijfsleven.

Maar het gevolg van deze operatie is dat de sturingsmogelijkheden door nationale overheden verminderen en dat zij nauwelijks nog economische structuurpolitiek kunnen ontwikkelen. Economische macht ligt bij grote bedrijven, en veel bureaucratische macht in Brussel.”

Wat is daar mis mee?

„Het eerste is dat Nederland geen invloed meer kan uitoefenen op zaken waar het dat wel wil. Heel concreet: als ons land een duurzame energiepolitiek wil voeren, moet het in overleg met buitenlandse bedrijven, want die zijn eigenaar van driekwart van de Nederlandse energiemarkt. Op het spoor is het een chaos. Overheden en burgers zijn veel zeggenschap kwijtgeraakt en zij raakten voor een deel ook elkaar kwijt. Deze transformatie werd een motor van veel onbehagen.”

Wat is de oplossing?

„De terugkeer van het algemeen belang. Nederland is een land van burgers; zij zijn de aandeel­houders van de publieke zaak. Verantwoordelijkheid dragen voor je eigen zaakjes zit er heel diep in. Soevereiniteit in eigen kring, zo noemde AR-voorman Kuyper dat. We zijn die zeggenschap verloren. Het calculerende individu is opgestaan en de markt kreeg alle ruimte. De overheid en de burgers moeten weer gaan over hun eigen aangelegen­heden.”

Wat betekent dat concreet?

„Meer Nederland en minder Europa. In Europa moeten nationale gemeenschappen met een eigen politiek leven blijven bestaan. Zij geven vorm en stabiliteit aan een politiek leven. Er is geen alternatief voor. Nederland heeft een tijd lang in de veronderstelling geleefd dat er onvermijdelijk nieuwe vormen van Europees bestuur zouden komen. Die zijn er niet gekomen. We moeten het anders gaan doen.”

Hoe wilt u dat bereiken?

„Door een discussie los te maken. Later dit jaar zijn er Europese verkiezingen. Laat Europa niet doordringen tot in de haarvaten van de samenleving. Dit jaar bestaat het Koninkrijk der Nederlanden 200 jaar. Laat mijn boek een bijdrage zijn aan de viering daarvan. Ik hoop dat dat koninkrijk nog vele jaren zal bestaan.”