Mooierdam is een tijdelijke winkel en expositie aan de Coolsingel in Rotterdam. Aan de straatkant zit de shop met kleurige jurken, tunieken, sieraden en wollen iPhone­hoesjes, en de kunstgalerie. Dieper het gebouw in heeft een mode­ontwerpster haar atelier en krijgen kunstenaars een plek om te werken. Helemaal achterin geeft een schilder op zaterdag lessen.

Het initiatief, dat Rotterdamse ondernemers een kans geeft, lokale en duurzaam geproduceerde producten promoot en de stad letterlijk mooier maakt –zo’n verzameling van creativiteit en talent ziet er aantrekkelijker uit dan een hol, leeg pand–, komt van de ChristenUnie-SGP. Half januari werd de zaak geopend.

Gisteren konden geïnteresseerden er terecht voor twee gratis workshops: ”Help, ik ben mijn baan kwijt! Is ondernemen iets voor mij?” en ”Er is geen crisis, het is een value-shift”. Op 
11 maart komen de workshops nogmaals langs.

Alderik Bos, eigenaar van een liftadviesbureau, vertelt wat hij zoal tegenkwam op zijn weg naar ondernemerschap, deelt wijsheden en geeft adviezen. „Voor mensen die aan geld hangen, is ondernemen heel moeilijk”, zegt hij bijvoorbeeld. „Dan wordt het te spannend. Ik ken ondernemers die zeggen: Ik wil stinkend rijk worden, dat is mijn doel. En ik ken mensen met talent die hun ding doen. De laatsten verdienen meer dan die eerste categorie.” Een ondernemer moet volgens hem een idealist zijn – maar ook niet té. „Want dan durf je weer geen geld te vragen voor wat je biedt. Je moet ervan overtuigd zijn: ik voeg waarde toe.” Wat die waarde in euro’s is, is vast te stellen via marktonderzoek.

Idealisme hoort bij hedendaags ondernemerschap, vertelt Bos. Hij pakt er een boek van goeroe Philip Kotler bij, ”Marketing 3.0”. „Eerst hadden we de vier p’s: prijs, plaats, product, promotie. Daarna kwam marketing 2.0, waarbij de klant centraal stond. Marketing 3.0, de nieuwe marketing, draait volgens Kotler om bijdragen aan de samenleving, om de wereld iets beter te maken en anderen kansen te bieden. Geld verdienen en winst maken is niet meer het eerste doel. Het mooiste vind ik dat dit aansluit bij de cultuuropdracht van de 
Bijbel. Er moesten wel banken voor omvallen om deze waarden weer te laten doordringen.”

Het werkt, merkte kunstenares Margreet Ledelay, die de workshop bijwoont: idealisme en vergezichten kunnen echt geld opleveren. Ze droomde van een galerie en een manier om andere kunstenaars te coachen, en de afgelopen twee maanden is ze opeens galeriehoudster in Mooier­dam en heeft ze ook nog kunst verkocht. Tussen de droom en de werkelijkheid zitten natuurlijk praktische stappen, zoals het maken van een bedrijfsplan.

Andere cursisten zitten „op de wip”: wel of niet starten met een eigen zaak, en wanneer? Annemarie Veelen vertelt dat ze jarenlang geen baan heeft gehad, maar nu in haar element is bij een vrijwilligersorganisatie rond hergebruik van spullen. Intussen blijft er geld van over, merkt ze, terwijl dat nog niet eens de opzet was. Tijd voor een businessplan?

Moralis Wijnstein houdt ervan om spullen van de straat te halen en op te knappen. „En dan, eh, geef ik ze weg.” Ook geeft hij adviezen aan vrienden die hun huis niet kwijtraken; zijn tips blijken zo goed dat huizen daarna worden verkocht. „Misschien moet ik hier mijn werk van maken. Maar wanneer schrijf je je in bij de Kamer van Koophandel, wat is het goede moment?” „Formeel: zodra je geld gaat verdienen”, zegt Alderik Bos. „In de praktijk rommelen mensen eerst wat aan en schrijven ze zich daarna in. Inschrijven is zo gebeurd, dat is niet het punt. Houd er alleen rekening mee dat je de eerste twee jaar startersaftrek krijgt. Als je erin gelooft, moet je het doen en er vol voor gaan. Het wordt ook niks als je het half doet. Ergens moet je jezelf maar eens met de rug tegen de muur zetten.”

Wie met de rug tegen de muur staat, hoeft de ruimte die er eerst was tussen zichzelf en de muur niet langer te verdedigen, citeert Bos de bekende ondernemer Arko van Brakel. „Hij zegt: Als je met de rug tegen de muur staat, ben je het creatiefst. Voor hem zijn het de beste momenten in zijn leven geweest.”

Als zekerheden wegvallen, verdwijnt er óók een drempel richting ondernemerschap. Gezin, hypotheek – alle verplichtingen kunnen mensen in loondienst aardig tegenhouden om in het diepe te springen. Maar zekerheden zijn allang relatief, ziet Bos, ook voor werknemers. „Een vaste baan is zeldzamer aan het worden. Als een baan jou zekerheid biedt, is dat gevaarlijk. Als ondernemer zeg ik altijd: Zorg dat je nooit afhankelijk bent van één klant. Een werknemer die op de baas vertrouwt, is eigenlijk afhankelijk van één klant. Maak een plan B.”

Risico’s horen bij het onder­nemerschap, daar windt Bos geen doekjes om. „Op een dag wilde ik een bos bloemen kopen voor een stagiaire, en toen stond er geen geld meer op de zakelijke rekening. Achteraf heb ik makkelijk praten, maar schaarse tijden hebben mijn vrouw en ik ook meegemaakt. Fouten maken mag – zolang het meeste wat je doet maar goed gaat.”

„Het liefst werd ik budgetcoach”

Regine Frans: „Ik werkte als financieel medewerker bij, onder andere, de Kamer van Koophandel. Daar moest ik weg vanwege bezuinigingen. Het lukt me niet meer om werk te vinden, ik snap niet waarom.

Nu doe ik vrijwiligerswerk bij SKIN Rotterdam (SKIN staat voor Samen Kerk In Nederland). Ik hou ervan om er te zijn voor mensen die in nood zijn. Er zijn er zoveel met financiële problemen. Als ik een eigen bedrijf zou starten, zou ik het liefst gaan werken als budgetcoach. Mijn opleiding biedt daar mogelijkheden toe, al zou ik nog een laatste diploma willen halen, waar ik nu geen geld voor heb.

Kijk, de budgetcoach moet ik nu op mezelf toepassen, dus ik weet uit ervaring hoe het gaat. De auto hebben we al weggedaan, mijn man en ik moeten goed kijken waar we kunnen besparen.

Een beetje hopeloos ben ik wel, na 2,5 jaar werkloosheid – tegelijk heb ik er vertrouwen in dat het goed komt. Mijn relatie met God wordt hier sterker door. Wanneer er geen uitweg is, moet ik alleen op Hem vertrouwen. In deze tijd draagt Hij mij elke dag opnieuw. Nu begrijp ik wat de auteur van het gedicht ”Voetstappen in het Zand” bedoelde: „Ik zei toen: „Heer waarom dan toch? / juist toen ik U nodig had,/ juist toen ik zelf geen uitkomst zag,/ op het zwaarste deel van mijn pad…” / De Heer keek toen vol liefde mij aan,/ en antwoordde op mijn vragen;/ „Mijn lieve kind, toen het moeilijk was, toen heb ik jou gedragen…””

„Dit was dat ene zetje”

Annemarie van Veelen: „Bijna een jaar geleden ben ik in contact gekomen met Hip&Duurzaam in Rotterdam Schiebroek. Dat project is door de Deelgemeente HilligersbergSchiebroek opgezet om duurzaamheid te promoten, en dan vooral op het gebied van hergebruik.

Zelf was ik op dat moment bezig met het afstruinen van kringlopen op zoek naar goedkope en originele woonaccessoires. Ik maakte ook zelf woonaccessoires, veranderde lampenkapjes in kaarsenstanders en lijstte oude spelletjes in, wat een kleurrijke kunst opleverde.

Van thuisblijfmoeder ben ik fulltime vrijwilliger geworden bij Hip&Duurzaam. Ik heb mijn talenten ontdekt en vraag mij af: hoe nu verder? Ik geloof dat mijn leven geleid wordt. Daarom was ik geïnteresseerd in een christelijke spreker over dit onderwerp.

Wat Alderik vertelde over een verschuiving in de economie (aan de ene kant wordt het krap maar aan de andere kant ontstaat ruimte) was voor mij een bevestiging van wat ik bij Hip&Duurzaam merk. Mensen uit de wijk willen graag dingen weggeven, ze denken na over bewust ‘weggooien’. En aan de andere kant willen buurtbewoners graag wat bij ons kopen of laten maken.

Van Alderik heb ik geleerd er vol voor te gaan. Hij heeft me dat zetje gegeven.

„Ik ga een klantenkring opbouwen”

Moralis Wijnstein: „Deze workshop betekende voor mij: starten! Geld moet geen drijfveer zijn; je moet een passie en een talent hebben als ondernemer, dat heb ik ervan geleerd. Ik ga de wereld van de vastgoedstyling betreden. Via een paar gratis klussen wil ik een portfolio en klantenkring opbouwen.”