Dat bleek vrijdag tijdens een bijeenkomst in Scheveningen. Daar presenteerde onderzoeksinstituut LEI Wageningen UR de jongste cijfers over de economische ontwikkeling van de visserij.

Op het eerste gezicht zijn die bemoedigend. Voor het eerst sinds lange tijd wist de onder Nederlandse vlag varende kottervisserij (als geheel) in 2012 en 2013 weer een bescheiden winst te behalen. Efficiënter vistuig, grotere vangsten van schol en tong en een hogere garnalenprijs hebben daaraan bijgedragen, aldus het LEI.

Maar de verschillen zijn groot. Kotters die nog met de traditionele boomkor vissen –dat aantal is sinds 2008 drastisch teruggelopen– draaien verlies. Gemiddeld gaat het om 7 euro verlies op elke 100 euro opbrengst (”besomming”). Lage scholprijzen en dure brandstof zijn hier debet aan.

De pulskorvisserij boekt wel winst, gemiddeld 11 euro per 100 euro besomming. Dit vistuig, dat de op de zeebodem levende vis met stroomstootjes opschrikt in plaats van met zware kettingen, vraagt veel minder motorvermogen en dus brandstof.

De pulskor is inmiddels goed voor 40 procent van de totale ‘inzet’ (motorvermogen vermenigvuldigd met het aantal zeedagen) van de kottervisserij. Dit jaar mogen 42 schepen extra de techniek toepassen, wat neerkomt op een verdubbeling. Pulsvisserij is vooral voor de tongvisserij geschikt en levert grotere vangsten op. Gevolg: vissers hebben hun quotum eerder vol. „We verwachten dat het nationale tongquotum in 2014 helemaal opgevist zal worden. Dat is voor het eerst in meer dan tien jaar”, zei LEI-onderzoeker Kees Taal.

Daardoor is inmiddels een run op verhandelbare quota ontstaan. De prijzen daarvan stijgen, waardoor de kosten voor de vissers toenemen. „Dat is een groot probleem”, zei Taal. Tel daarbij de investeringslasten van het ombouwen van de schepen en de winst zal dit jaar zeker afnemen, zo voorspelt het LEI.

Plan: schol onbewerkt invriezen

De kottervisserij wil kleine scholletjes onbewerkt invriezen en verkopen buiten de Europese Unie. Daarbij wordt onder meer gedacht aan China en Afrika. De maatregel moet de prijsdruk op de (beter betaalde) grotere maten schol verlichten en zo helpen om het inkomen van de scholvissers te verbeteren. Dat staat onder druk door een combinatie van hoge brandstofkosten en lage visprijzen. Het plan werd vrijdag bevestigd door directeur Pim Visser van belangenorganisatie VisNed. Een niet nader genoemd bedrijf gaat de schol aan wal invriezen. Een eerste proefzending naar China moet uitwijzen of er markt voor is. Het idee is afgekeken van de pelagische visserij. Die vist met gespecialiseerde diepvriestrawlers op soorten die in scholen leven, zoals haring en horsmakreel. Deze vis is een relatief goedkope eiwitbron voor de bevolking van armere landen.