Harry van der Kamp, artistiek leider van het Gesualdo Consort Amsterdam, zal nog een keer langs moeten bij prinses Beatrix. Toen hij op 20 oktober 2010 in de Oude Kerk in Amsterdam de set met ”Het Sweelinck Monument” (zes delen, zeventien cd’s) aan de vorstin overhandigde en bij die gelegenheid benoemd werd tot ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw, leek het een prachtige afsluiting van een jarenlang en prestigieus project.

In die tijd werd de vraag echter steeds vaker gesteld of niet ook de orgel- en klavecimbelwerken van de Orpheus van Amsterdam in het monument moesten worden opgenomen. „Daaraan hebben we uiteindelijk gehoor willen geven, en ook kúnnen geven nadat daarvoor sponsorgelden beschikbaar werden gesteld”, schrijft Van der Kamp ter verklaring in deel IVA van het monument. In mei dit jaar moet deel IVB verschijnen, waarmee dan op in totaal zes cd’s alle ”toetswerken” die door Sweelinckspecialist Pieter Dirksen met zekerheid aan Sweelinck worden toegeschreven, zijn te beluisteren.

Nu waren de cd’s met de psalmen al versierd met een aantal tracks met orgelwerken van Sweelinck. Bernard Winsemius vertolkt in die uitgaven op het transeptorgel van de Amsterdamse Oude Kerk onder andere de orgelvariaties over de Psalmen 23, 36, 60, 116, 140 en de Tien Geboden. Deze variaties zullen, zegt Van der Kamp desgevraagd, in deel IVB opnieuw worden opgenomen, zodat alle instrumentale muziek straks bij elkaar te vinden is.

Intussen heeft Van der Kamp bij deze aanvulling opnieuw gekozen voor het hoogst haalbare. Er is geen gebruikgemaakt van al bestaande opnamen (van bijvoorbeeld Winsemius of Dirksen), maar er is gekozen voor compleet nieuwe opnamen. Een keur aan klaviervirtuozen is ingeschakeld. Op orgel zijn Pieter van Dijk, Pieter Dirksen, Leo van Doeselaar, Reitze Smits, Harald Vogel en Bernard Winsemius te horen. Op klavecimbel en virginaal brengen Bob van Asperen, Pieter-Jan Belder en Pieter Dirksen de muziek van ”meester Jan” tot klinken. Op deel IVB zullen ook de klavecinisten Marieke Spaans en Alexander Weimann te horen zijn.

De instrumenten zijn eveneens met zeer veel zorg uitgekozen. Een virginaal uit 1604 in Dordrecht, een klavecimbel uit 1640 in het Duitse Hamminkeln, 16e- en 17e-eeuwse orgels in Alkmaar en de Duitse plaatsen Osteel, Lemgo en Uttum. Alle instrumenten is deze polyfone muziek, die zich bevindt op de scheidslijn tussen renaissance en barok, op het lijf geschreven.

Van der Kamp heeft zijn Gesualdo Consort Amsterdam te midden van deze instrumentale muziek ook een rol toebedeeld. Waar het kan, zingen vier zangers vooraf de koralen of thema’s, een- of meerstemmig. Dat is niet alleen een welkome afwisseling; de lijnen in klavierwerken als ”Mein junges Leben hat ein Endt” en ”Erbarm dich mein, o Herre Gott” zijn ook beter te volgen als je weet hoe de melodie van het lied gaat. En dan nog geldt: deze muziek vraagt de opperste concentratie, van de speler én van de luisteraar. Maar wie die concentratie kan opbrengen en het lijnenspel weet te ontwaren, krijgt veel, heel veel.

Opnieuw dus een uitgave van het hoogste niveau, niet het minst door de afbeeldingen, teksten en deskundige achtergrondartikelen in het boekwerk. Het wachten is slechts op het tweede deel, dat dan toch echt het laatste zal zijn.

Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621) – De orgel- en klavecimbelwerken I – Het Sweelinck Monument – Complete Werken – Deel IVA; Glossa (GES 922408-NL); boek + 3-cd; 144 blz.; € 40,-; bestellen www.jpsweelinck.nl