Het doortrekken van de Valleilijn naar Arnhem is voor de provincie Gelderland „een speerpunt” van haar mobiliteitsbeleid. „Dit verbetert de bereikbaarheid in de regio aanmerkelijk en maakt gemeenten aantrekkelijker voor wonen en werken.”

In politiek Den Haag is ChristenUnie-Kamerlid Dik de grote lobbyist voor een doorgetrokken Valleilijn. Deze maand stelde zij er staatssecretaris Mansveld (Infrastructuur en Milieu) schriftelijke vragen over. Het aantal reizigers op de Valleilijn neemt toe. Daarom zou niet alleen tussen Amersfoort en Barneveld-Centrum elk kwartier een trein moeten rijden, maar op de hele Valleilijn. En ook tussen Barneveld-Centrum en Ede-Wageningen, meent Dik.

Het beste kan Connexxion, de vervoerder van de Valleilijn, de NS-stoptrein tussen Ede en Arnhem overnemen, oppert het Kamerlid. Zij verwijst naar recent onderzoek van spoorbeheerder ProRail naar drie varianten voor de gewenste kwartiersdienst tot Ede-Wageningen. „Het doortrekken van de Valleilijn, met stops in Wolfheze en Oosterbeek, is gezien de kosten het efficiëntst. Dit levert ook het meeste gemak op voor de reizigers. De Valleilijn moet dan wel op enkele plekken worden verdubbeld, maar dubbelspoor is toch al gewenst. Rond Amersfoort is het erg vol op het spoor. Doordat de Valleilijn grotendeels enkelspoor is, bestaat er weinig speelruimte bij vertragingen of noodzakelijke wijzigingen in de dienstregeling.”

Doortrekking kost volgens Dik 25 tot 30 miljoen euro. „De twee andere varianten –een trage kwartiersdienst zonder goede intercityaansluitingen in Ede-Wageningen of een sterk versnelde kwartiersdienst met intercityaansluitingen– scoren beduidend slechter op reizigersgemak of vragen een investering van enkele tientallen miljoenen euro’s meer.”

Het is onzeker of Diks optie kan worden gerealiseerd. Dit voorjaar wordt een nieuwe concessie voor het hoofdrailnet tot 2024 verleend. In de Tweede Kamer lijkt er een meerderheid te zijn die alle treindiensten op dat net bij NS wil houden. Connexxion wordt dan niet toegelaten op de lijn Ede-Arnhem.

Carl Bieker van het team mobiliteit en openbaar vervoer van de provincie Gelderland zou dat betreuren. „Op station Ede-Wageningen stapt de helft van de Valleilijnreizigers over op treinen van en naar Arnhem. Nu hebben ze een zeer ongelukkige overstap: twee minuten rennen of meer dan twaalf minuten wachten.”

Het probleem is dat de Valleilijn een merendeels enkelsporige lijn is tussen twee grote knopen, aldus Bieker. „Bij Amersfoort is de aansluiting goed, Ede-Wageningen krijgen we niet beter. We mikken op vier in plaats van twee treinen per uur. Daarmee is een overstap al iets beter, doorrijden is voor reizigers veel interessanter. Voor de tussenstations Wolfheze en Oosterbeek is dan ook meer mogelijk. We hebben NS uitgenodigd samen naar een zakelijke oplossing te zoeken. Tot nu toe gaan ze daar niet op in.”

Een NS-woordvoerder wil niet veel zeggen over het doortrekken van de Valleilijn. „Er zitten veel haken en ogen aan, technisch en financieel.” Belangrijk aandachtspunt is de inpasbaarheid op het drukke intercitynet tussen Arnhem en Utrecht.

De gemeente Amersfoort waardeert de inzet van de provincie Gelderland en regiogemeenten voor de Valleilijn. „Het is altijd goed voor een stad als de bereikbaarheid verbetert. Een snellere treinverbinding met Gelderse steden als Arnhem en Nijmegen is zeker welkom.”

De gemeente Arnhem noemt goede spoorlijnen van groot belang voor de economische bereikbaarheid van stad en regio. „Dat geldt ook voor een directe verbinding met Amersfoort. Arnhem juicht het doortrekken van de Valleilijn van harte toe.”

De gemeente Renkum „heeft er veel baat bij”, zegt een woordvoerder. „Het is al langer onze wens dat in Wolfheze en Oosterbeek elk kwartier treinen naar Ede en Arnhem vertrekken, in plaats van elk halfuur. Met de doortrekking behoren ook de wachttijden in Ede-Wageningen tot het verleden.”

Als reizigersvereniging Rover klachten krijgt over de Valleilijn betreffen ze eigenlijk alleen de aansluiting in Ede-Wageningen naar Arnhem, zegt een woordvoerder. „De Valleilijn moet gewoon naar Arnhem doorrijden.”

Onrendabel spoortraject ruggengraat

Volgens NS was de ”kippenlijn” tussen Amersfoort en Ede-Wageningen onrendabel. In 2006 werd het traject daarom afgestoten. Nu noemt Gelderland de Valleilijn op hetzelfde spoor „dé ruggengraatverbinding” voor het openbaar vervoer in de regio.

Sinds Connexxion het traject van NS overnam, verdubbelde het aantal reizigers van zo’n 5000 naar rond de 10.000 per dag. Connexxion rijdt vier keer per uur tussen Amersfoort en Barneveld. Twee van de vier treinen gaan door naar Ede-Wageningen.

Station Hoevelaken kam in 2012 erbij. Volgend jaar wordt station Barneveld-Zuid in gebruik genomen en er is een plan voor een station in Amersfoort-Oost.

Vooral scholieren en forensen maken gebruik van de Valleilijn. Manager Coen Storm van Connexxion: „Het komt voor dat we reizigers moeten laten staan.”

In de toekomst kan het nog drukker worden op de Valleilijn. Gemeenten willen een stoptrein tussen Amersfoort en Apeldoorn, de Groene Lijn. Dan is ook een directe verbinding tussen Ede en Apeldoorn mogelijk.