De Britse premier Tony Blair zei dat beëindigen van de schorsing niet aan de orde was. Volgens aanwezigen hing er achter de schermen een gespannen sfeer vanwege de kwestie. Een grimmig kijkende Blair verliet de zitting voortijdig en bleef weg van een receptie.

De Zimbabwaanse president, Robert Mugabe, is niet uitgenodigd in Abuja vanwege de verkiezingsfraude die hij heeft gepleegd en zijn aanvallen op de oppositie, de pers en blanke boeren. Dat besluit en de schorsing van Zimbabwe hebben geleid tot spanningen tussen de westerse landen en de Afrikaanse lidstaten van het Gemenebest.

Mozambique, Malawi en Zambia willen Zimbabwe uit zijn isolement halen, maar Groot-Brittannië, Nieuw-Zeeland en Australië willen daar niets van weten. Een commissie van afgevaardigden van Australië, Canada, India, Jamaica, Mozambique en Zuid-Afrika gaat de kwestie nu bespreken.

Op het jaarlijkse congres van zijn partij ZANU-PF herhaalde Mugabe vrijdag zijn dreigement om uit de organisatie te stappen. „Als we moeten kiezen tussen onze soevereiniteit en het lidmaatschap van het Gemenebest, dan zeg ik dat we uit het Gemenebest moeten stappen. Wat hebben we eraan? Het is een club. Er zijn andere clubs waar we ons bij kunnen voegen.”

Ook een vooraanstaand lid van de Zimbabwaanse regeringspartij ZANU, Didymus Mutasa, zei vrijdag tegen de BBC dat zijn land overweegt het lidmaatschap helemaal op te geven. Het wil volgens hem liever lid zijn van „reële allianties.”

Het Gemenebest wordt vaak afgedaan als een tandeloze praatclub, maar de belangstelling voor het lidmaatschap is groot. Het brengt zeer uiteenlopende landen samen die in andere internationale verbanden door omvang, rangen en standen elkaar vrijwel niet tegenkomen.

Bovendien is een belangrijk onderdeel van topconferenties van de Gemenebest het informele samenzijn, de ”retreat” genaamd. Zo keuvelen bijvoorbeeld de leiders van het 10.000 inwoners tellende Nauru en het 1 miljard zielen tellende India met elkaar. De leider van het straatarme Zambia kan aanschuiven bij leiders van zeer rijke naties zoals bijvoorbeeld Brunei of Canada.

Ook Pakistan werd vrijdag geweigerd. Dat land wordt geregeerd door een militaire couppleger, generaal Pervez Musharraf.

Het Gemenebest is een betrekkelijk vrijblijvende internationale organisatie van 54 landen, waarvan de overgrote meerderheid ooit tot het Britse koloniale imperium behoorde. De organisatie houdt zich nu bezig met contacten op het gebied van handel, onderwijs en -een beetje- politiek. In deze 54 landen wonen in totaal circa 1,8 miljard mensen.

Het Britse staatshoofd is formeel hoofd van het Gemenebest en daarom verrichtte koningin Elizabeth vrijdag de opening. In een klein aantal landen -zoals Australië, Belize, Canada, Groot-Brittannië en Jamaica- is Elizabeth II ook het officiële staatshoofd.

Door het enthousiasme voor het lidmaatschap is de ’Engelse club’ geleidelijk verder gegroeid met enkele landen die nauwelijks banden met het voormalige Britse rijk hadden, maar waar wel Engels wordt gesproken.

Vervolgens dienden zich ook landen aan waar het Engels niet eens domineert. Het voorheen Portugese en nog steeds Portugeestalige Mozambique is bijvoorbeeld lid geworden omdat buurlanden lid zijn. Het voormalig Duitse en later Franse Kameroen is toegetreden omdat het kan bogen op een Engelssprekende minderheid in het noordwesten.