Opsporingsdiensten hebben er wel degelijk zicht op welke mensen hier achter zitten, maar kunnen hen nauwelijks aanpakken omdat justitie daar tot nu toe bijna geen gelegenheid voor geeft. Dat zeggen bronnen uit opsporingskringen zelf en directeur W. Harkx van de stichting Eerlijk Zaken Doen (EZD).

Ook het grootste Nederlandse recherchebureau Hoffmann bevestigt dat de houding van het OM een structurele aanpak van dit probleem steeds in de weg staat. Volgens justitie komt dat omdat deze vorm van criminaliteit heel moeilijk strafrechtelijk is aan te pakken.

EZD schat het aantal malafide bureaus dat zich aan dit soort praktijken schuldig maakt in Nederland op minimaal 300. De stichting registreert alle meldingen over deze bedrijven die binnenkomen. Ook volgt de belangenorganisatie wat er vervolgens met die meldingen gebeurt.

Harkx verwijst naast zijn eigen cijfers ook naar een registratie van MKB-Nederland, de brancheorganisatie voor het midden- en kleinbedrijf, van enkele jaren geleden. „Het MKB berekende toen dat Nederlandse bedrijven door deze vorm van fraude 300 tot 400 miljoen gulden schade leden per jaar”, vertelt Harkx. „Tot nu toe heeft het Openbaar Ministerie nog heel weinig initiatief genomen om deze misdaden structureel aan te pakken.”

De leiding van het OM in Nederland, het college van procureurs-generaal, erkent dat de aanpak van deze fraude met valse advertenties, de zogenoemde acquisitiefraude, strafrechtelijk heel moeilijk is. Het probleem bestaat al jaren.

„Maar we hebben inmiddels wel een paar strafzaken hierover gevoerd en daar hebben we veel van geleerd”, zegt woordvoerder L. de Lange. „Onze kennis is nu verbeterd. Ik verwacht dat er binnen afzienbare tijd meer te merken zal zijn van strafrechtelijke vervolging van mensen die zich met dit soort criminaliteit bezighouden.”

Recherchebureau Hoffmann waarschuwt haar cliënten in een recente publicatie voor de verkoop van nepadvertenties door oplichters. Die lijken de laatste tijd vooral de zorgsector op de korrel te nemen, concludeert Hoffmann. En daarbij wordt ook afpersing en intimidatie van mensen in een deel van de gevallen niet geschuwd.

„Al langer waarschuwen wij tegen allerlei vormen van verkoop van nepadvertenties door oplichters in allerhande variaties. Er wordt niet geplaatst, ongevraagd geplaatst, zelfs onder dwang of zogenaamd voor een goed doel. Ook worden handtekeningen vervalst en er worden zelfs onschuldige mensen tot ondertekening van een opdracht gedwongen”, weet het recherchebureau.

Volgens Hoffmann hebben de oplichters ontdekt dat de zorgsector minder op de hoogte is van dit soort criminaliteit en er dus niet op is voorbereid. Het gaat vooral om advertenties voor openstaande vacatures. „Het staat wel vast dat een aantal grote ziekenhuizen voor tonnen het schip in dreigt te gaan”, stelt het recherchebureau vast.

„De meest malafide bedrijfjes zitten in het noorden. Dat is historisch zo gegroeid. Maar ook in de rest van het land zijn criminelen op dit gebied actief”, weet Harkx. „Het hele land is werkterrein van deze mensen.”

Malafide bedrijfjes bestoken ondernemingen met valse facturen of met spookfacturen. Ze geven zich uit voor advertentiebureaus of grafische adviesbureaus. Op 20 december zijn er in Groningen twee verdachten aangehouden door de FIOD en ECD. Ze zitten nog steeds in voorarrest. De twee worden ervan verdacht valse facturen te hebben verstuurd.

Justitie heeft hun aanhouding tot nu toe stilgehouden. Het OM verdenkt hen ervan bedrijven in de regio te hebben benadeeld voor miljoenen euro’s. Het precieze bedrag wordt niet genoemd.

Rond de jaarwisseling dook het verschijnsel ook weer op in de regio Eindhoven. Het bedrijf Data Flexion Solutions uit deze stad stuurde vermoedelijk tienduizenden rekeningen voor nooit verrichte diensten.