verleden

Vroeger hoorde je nooit over aardbevingen in Groningen. Je voelde weleens een schokje, maar niemand praatte erover. Je wist dat het met de aardgaswinning te maken had, maar het hoorde er gewoon bij. Het leefde niet.

Ik ben een geboren en getogen Groninger. Wij woonden op een boerderij in Stitswerd, een achtergebleven gebied. Zonder aardgas of elektriciteit. Water haalden we gewoon uit een regenbak. Later werd dat door de luchtvervuiling steeds moeilijker.

De aanleg van gas, water en elektriciteit kan ik me nog goed herinneren. Een plaatselijk installatiebedrijf legde de leidingen aan. Rond 1974 kregen we aansluiting op aardgas. De overheid gaf daar subsidie voor. Iedereen stapte over van butagas op aardgas.

In 1967 of 1968 kregen we aansluiting op de waterleiding. Voor het vee was dat natuurlijk veel beter. Gezonder ook. De koeien dronken uit een plas. Maar het gier uit de mestvaalt lekte soms in dat water. De koeien vonden dat wel lekker. Er zat waarschijnlijk een lekker aromaluchtje aan.

We wonen nu al ruim veertig jaar in Middelstum, in een herenhuis uit 1870, op de hoek Grachtstraat/Burchtstraat. In 1996 voelden we de eerste echte schok. Daarna volgden er meer. De NAM ontkende in de eerste jaren elk verband met de aardgaswinning. Later gaven ze het wel enigszins toe. Ze konden er op een gegeven moment ook niet meer omheen.

De eerste echte schade liepen we op in 2006. Ik heb geprobeerd het te verhalen op de NAM. Een schade-expert liep op vrijdagmiddag even om ons huis en concludeerde: Achterstallig onderhoud. Ik heb de hoop op een fatsoenlijke vergoeding opgegeven. Als ik bezwaar maak, kost me dat twee keer 90 euro. Met een paar honderd euro van de NAM begin je ook niks.

De beving van 2012 was nog heftiger. Ik weet het nog goed. We zaten tv te kijken. Opeens schudde het hele huis. Alles op de schoorsteenmantel bewoog. Heel angstig. Een benauwd moment. We gingen buiten kijken. Het leek wel oudejaarsavond. De hele buurt liep op straat. Iedereen verontrust. Een hele belevenis.

heden

De angst voor zwaardere aardbevingen leeft op dit moment heel sterk in Groningen. Iedereen praat erover. Bij de bakker, in de supermarkt. Kranten en tv staan bol van nieuws over de mogelijkheid van zwaardere aardschokken.

In Groningen leeft momenteel een sterk wantrouwen tegen de overheid. Het risico op zwaardere aardschokken was al een jaar bekend. Maar de overheid heeft deze informatie achtergehouden. Veel Groningers zijn daar zo kwaad over.

Met aardschokken van 5 of 6 op de schaal van Richter gaat mijn schoorsteen er ook af. De vraag is: Wat blijft er wel staan? Ik slaap er nog wel van, maar het laat me niet los.

Soms staan hier zeven, acht busjes tegelijk in het dorp. Van klusbedrijven, om de schade te herstellen, scheuren dicht te maken. Een scheur in een huis komt natuurlijk vaker voor. Er zit altijd een beetje spanning in de bodem, maar het wordt hier steeds erger. Je ziet steeds meer en steeds grotere scheuren. Als een huis een poosje staat te schudden, dan gaat het echt heel snel.

Groningen telt veel monumentale gebouwen en kerken, uit de zeventiende en achttiende eeuw. Een forse aarschok kan zomaar 2 ton schade aan een kerk veroorzaken. Ik weet wat het is, mijn vrouw is twintig jaar hulpkoster geweest. De Hippolytuskerk heeft van die geschilderde plafonds. Je moet er niet aan denken dat die naar beneden komen als er mensen in de kerk zitten. Ik hoop niet dat het gebeurt, maar als er mensen om het leven komen, staat heel Nederland op z’n kop.

toekomst

Dit kan zo niet langer. De overheid moet de kraan van de aardgaswinning dichtdraaien. Met 20, 30 of 40 procent. De gevolgen van de bodemdaling zijn dan een stuk kleiner, terwijl we langer profiteren van het gas. De verwachting is echter dat de kraan hooguit 5 procent dichtgaat.

Ik snap heel goed dat de overheid het geld van het aardgas nodig heeft. De winning levert de staatskas elk jaar 12 miljard euro op. Daarvan is 1 miljard uitgetrokken voor reparaties. Dat staat natuurlijk in geen verhouding tot elkaar. Als je gas uit de grond haalt, weet je dat er schade ontstaat.

De aardgaswinning mag niet ten koste gaan van de provincie Groningen. Een bodemdaling van 10 tot 20 centimeter levert grote moeilijkheden op. Als de riolering van een boer ineens de andere kant op loopt, dan heb je een groot probleem.

Minister Kamp zit in een lastige positie. Gelukkig pakt de politiek het onderwerp op. CDA en PvdA zitten hem behoorlijk op z’n nek. Natuurlijk, daar zit ook een politiek belang achter, maar toch. Als individuele burger lachen ze je uit. De Groninger Bodem Beweging bundelt daarom de krachten om de problemen door de gaswinning aan te pakken. Sommigen willen echter veel agressiever optreden. Zij hebben zich weer afgesplitst in een eigen organisatie.

Veel Groningers kampen met een waardedaling van 20 tot 30 procent van hun woning. Minister Kamp verwacht dat het meevalt, maar makelaars hebben daar een andere mening over. Als je wilt verhuizen in de regio maakt het niet uit. Want dat nieuwe huis is ook minder waard. Maar wil je weg, naar een ander deel van het land, dan loop je tegen een behoorlijk probleem aan. Er zijn mensen die echt tussen wal en schip vallen. Ik heb geen behoefte om te verhuizen. Het is hier zo mooi, de lucht is gezond. Maar het wordt er niet veiliger op. Dat is het nadeel. Maar ach, overal is het wel wat.

Het roer moet om. Anders is over 25 jaar de gaswinning voorbij en zitten wij met de zooi. Als het gas straks op is, hoor je niemand meer over Groningen.