Ze hebben er juist een avontuurlijke tocht boven de gewelven van de kerk opzitten, Beert van der Heiden en Metske Koopmans. Samen met een specialist van de Monumentenwacht Gelderland voerden de twee kerkrentmeesters een inspectie uit in de ruimte tussen de gewelven van de kerk en de kap. „In die reusachtige holte komt haast nooit iemand”, zegt Van der Heiden. „Daar bevindt zich de houten dakconstructie. We moeten die jaarlijks controleren op aantasting door boktor of schimmel.”

Zo-even deelde de man van de Monumentenwacht hem mee dat het looppad niet meer voldoet aan de normen van deze tijd. „Het probleem is in alle monumentale kerkgebouwen hetzelfde. Er is nu een looppad over het midden van de gewelven. Als je reparaties moet verrichten, moet je een lange ladder opstellen voor de houten balken aan de zijkant. De nieuwe eis is dat er een rondgaand looppad komt, zodat je overal gemakkelijker bij kunt komen. Het is begrijpelijk, maar het kost onze hervormde gemeente wel veel geld”, aldus Van der Heiden. „Het hoeft niet op stel en sprong, maar we moeten wel een plan maken om daarboven veilig te kunnen werken. Dat willen we trouwens ook.”

De kerkrentmeesters kunnen nog steeds aan hun geldelijke verplichtingen voldoen, stelt Koopmans, voorzitter van het college van kerkrentmeesters. „Maar dat wordt wel steeds moelijker. De bijdragen van de overheid nemen af. We krijgen nu 4500 euro subsidie per jaar voor onderhoud van het gebouw, maar dat is bij lange na niet voldoende. En daarmee is het over vijf jaar ook afgelopen. Gelukkig blijven de jaarlijkse bijdragen vanuit de gemeente stabiel. Ze stegen dit jaar zelfs licht, maar we moeten toch omzien naar andere inkomstenbronnen.” Blij zijn de twee dan ook met de dit jaar opgerichte stichting Vrienden van de Grote Kerk, „van waaruit een beroep zal worden gedaan op mensen uit de gehele Elburgse samenleving.”

Ook anderen, zoals de kringloopwinkel, halen geld op voor de kerk, zegt Koopmans. Bovendien wordt het kerkgebouw verhuurd voor evenementen die passen binnen de doelstelling, „zoals concerten, jubileumuitvoeringen en orgelconcerten op het fraaie Quellhorstorgel.”

Van der Heiden merkt op dat de aandacht van de kerkrentmeesters in de eerste plaats gericht is op de buitenkant van de kerk. „Je moet er bij een dergelijk bouwwerk zo voor oppassen dat het niet gaat lekken. Voor je het weet komt er vocht van buiten naar binnen en dat zie je direct. Vorig jaar hebben het voegwerk buiten en de afzaten –buitenvensters– een beurt gehad. Dit jaar zijn we verder gegaan met het verbeteren van de zwakke plekken in de buitenmuren. Het dak, de goten en de leien waren daarvoor aan de beurt geweest. Het schilderen van de banken is voor ons van iets minder belang.”

Een kijkje in de kerk laat de hoge gewelven zien waarboven de twee zojuist gelopen hebben. Ze wijzen op enkele historische afbeeldingen: de evangelisten en het laatste oordeel, compleet met duivelfiguren. Verder vallen de zware pilaren direct op, net als de massieve spijlen in het koorhek, het majestueuze orgel aan de wand en de honderden stoelen op de vloer. En wie goed oplet ziet aan de muur ook nog een vissersscheepje.

Koopmans: „In de zomer geeft 
de Onder-de-torencommissie rondleidingen in de kerk. Bij het zien van de klaarstaande stoelen vragen bezoekers of de kerk nog in gebruik is. Zij vinden het verbazingwekkend. Wij zijn er dankbaar voor.”

Hervormde gemeente Elburg

De hervormde gemeente Elburg telt al jaren ongeveer 5000 leden. Ze wordt gediend door twee predikanten: ds. J. F. Schuitemaker en ds. R. W. van Mourik. De gemeente heeft twee kerkgebouwen in gebruik: de Grote of Sint-Nicolaaskerk en de Oosterkerk. De Grote Kerk bevindt zich binnen de omwalling van de oude stad en telt ruim 900 zitplaatsen. De Oosterkerk, die momenteel wordt verbouwd, staat in de uitbreiding van Elburg-Oost en telt 950 zitplaatsen. Tijdens de morgendiensten zitten beide gebouwen ongeveer vol. De bouw van de Grote Kerk begon in 1397, waarna in 1448 een grondige herbouw volgde. De naast de kerk staande 40 meter hoge toren –eigendom van de burgerlijke gemeente– werd in 1693 door brand ten gevolge van blikseminslag van zijn spits beroofd.