Het is verder de bedoeling dat bij deze top een zogeheten associatieverdrag wordt getekend tussen de EU en Georgië en tussen de EU en Moldavië. Het verdrag moet leiden tot nauwere onderlinge economische en politieke banden.

Een dergelijk verdrag ligt er ook klaar voor Oekraïne, maar de regering keerde zich vorige week plots tegen het verdrag. De Oekraïense president Viktor Janoekovitsj zei zich vernederd te voelen door de EU en haar „onacceptabele voorwaarden”. Maar het lijkt er sterk op dat de regering is gezwicht voor druk van grote buur Rusland. Het Kremlin dreigt met strengere douanecontroles en handelsrestricties als Oekraïne de toenadering tot het Westen doorzet.

De EU hamert op de enorme voordelen voor Oekraïne. Het is het meest vergaande verdrag dat de EU bereid is te sluiten met een niet-EU-lid. Dit verdrag verzekert volgens EU-president Herman Van Rompuy en voorzitter van de Europese Commissie José Manuel Barroso „een stabiele en welvarende toekomst voor alle Oekraïners”. De EU-leiders hekelen dan ook de druk uit Moskou. „Sterkere banden met de EU gaan niet ten koste van relaties die onze partners hebben met hun andere buren, zoals Rusland.”

Een ander controversieel punt is de gevangenschap van ex-premier Joelia Timosjenko. De EU wil dat zij in het buitenland behandeld mag worden. Daarnaast moet Oekraïne zorgen voor vrije en eerlijke verkiezingen en moet de rechtsstaat gegarandeerd zijn.

Voor Nederland is Oekraïne niet onbelangrijk. Met bijna 5,3 miljard dollar is Nederland de derde investeerder in de voormalige Sovjetrepubliek, aldus het agentschap NL van Economische Zaken. Jaarlijks exporteert Nederland meer dan 1,1 miljard dollar naar Oekraïne. Andersom importeert Nederland voor 830 miljoen dollar aan goederen.

De top in Vilnius zou een mooi en uitgelezen moment voor ondertekening van het verdrag met Oekraïne zijn. „Maar het kan ook 3 dagen later of over een maand”, zo klinkt het in Brussel. Gedwongen wordt niemand.