De toegang tot aids-remmers, die de ontwikkeling van HIV tegenhouden, is het afgelopen jaar verbeterd. Er zijn zelfs tekenen van hoop. De Zuid-Afrikaanse regering maakte vorige week een programma voor de gratis verstrekking van aids-remmers bekend, en dat moet tegen 2008 een miljoen aids-patiënten bereiken. De prijs van de goedkoopste cocktail van aids-remmers bedraagt nu minder dan een dollar per dag, wat niet langer onbetaalbaar is. Per patiënt bedraagt de som 300 dollar per jaar.

Maar zelfs met spotgoedkope geneesmiddelen is de behandeling van grote delen van de bevolking een probleem, benadrukt José Esparza, een epidemioloog van de WGO. Er is een uitgebreide gezondheidsinfrastructuur nodig om de geneesmiddelen toe te dienen, want de behandeling is intensief en vereist een goede opvolging. Aids-remmers werken niet als ze niet juist worden ingenomen. Als grote aantallen patiënten vroegtijdig met de behandeling zouden stoppen, wakkert dat de ontwikkeling van resistente vormen van HIV aan.

Het is een illusie te denken dat de epidemie onder controle te krijgen is met aids-remmers alleen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is dat doel het best te bereiken met de ontwikkeling van een vaccin, naar het voorbeeld van het vaccin tegen de pokken. Dat virus doodde twee eeuwen geleden evenveel mensen als aids woensdag, maar door een massale vaccinatiecampagne is het nu volledig uitgeroeid.

Volgens Unaids en de WGO moet er dringend meer geld gepompt worden in het wetenschappelijk onderzoek naar een vaccin. Er wordt al sinds 1985 gezocht naar zo’n middel, maar het aids-virus is er tot dusver in geslaagd elk antilichaam om de tuin te leiden. In juni van dit jaar riepen wetenschappers op tot een wereldwijd project voor de zoektocht naar een aids-vaccin gebaseerd op gentechnologie. Het ziet ernaar uit dat het initiatief van de grond komt - diverse overheidsinstellingen en bedrijven in de industrielanden en de ontwikkelingslanden hebben hun medewerking toegezegd en ook de WGO en UNaids doen mee. Een deel van het geld voor de onderneming wordt geleverd door de Bill en Melinda Gates Stichting.

De afgelopen drie jaar werden veelbelovende vaccins ontwikkeld. Die werden dit jaar voor het eerst uitgetest op een grote menselijke proefgroep. Maar de resultaten daarvan doen vermoeden dat een goed vaccin in de nabije toekomst nog niet zal worden gevonden.

In februari waren er resultaten van tests van de eerste generatie van de zogenaamde GP120-vaccins waarbij 5400 mensen betrokken waren. Enkele weken geleden werden ook de resultaten bekend van een gelijkaardig pilotproject in Bangkok, met 2500 jonge drugsverslaafden. De conclusie was telkens dat de vaccins niet veel bescherming bieden tegen besmettingen.

Op 12 november werden in Zuid-Afrika en Zwitserland nieuwe proefprojecten opgestart met een type vaccin dat gebaseerd op een genetisch gewijzigde vorm van vaccinia, dat de pokken uitroeide en dat het allereerste vaccin ooit was.