De inzet van mediators is al goed gebruik in andere sectoren van de rechtspraak. Proeven met bemiddeling in het strafrecht kregen geen vervolg, totdat Openbaar Ministerie (OM) en rechtbank in Amsterdam een succesvolle proef hielden. Die leverde 26 mediations op. Amsterdam was „heel tevreden met dat resultaat”, zegt rechter Anne Martien van der Does, die de nieuwe pilots coördineert.

In principe komen alle misdrijven voor mediation in aanmerking. Van der Does: „Daders moeten erkennen wat er is gebeurd en slachtoffers moeten vragen hebben, dat zijn de voornaamste voorwaarden. Het ligt niet voor de hand dat je vlak na de moord op je kind met de dader wilt praten. Maar bij minder ernstige zaken kan het helend werken, zeker als de betrokkenen elkaar in de toekomst weer tegen kunnen komen. Door af te spreken hoe ze voortaan met elkaar omgaan, voorkomen ze dat het opnieuw misgaat.”

Naast Amsterdam doen de rechtbanken Rotterdam, Den Haag, Noord-Holland, Oost-Brabant en Zeeland-West-Brabant aan de pilot mee. Amsterdam en Zeeland-West-Brabant leggen het accent op het jeugdstrafrecht. Volgens Van der Does kan mediation bij jongeren voor „een omwenteling” zorgen, die hen in de toekomst mogelijk van het slechte pad houdt.

Het ministerie vergoedt 400 mediations, waarvan 100 jeugdzaken. De helft van alle mediations wordt al ingezet als de zaak nog bij politie en OM ligt en nog niet bij de rechtbank is aangebracht. Als een bemiddeling slaagt, kan het OM de vervolging staken of een lichtere straf eisen. Ook kan de rechter een lichtere straf opleggen.

De 400 mediations zijn naar verwachting in de zomer van 2014 afgerond.