Het met 200 bezoekers volgeboekte „festival” Kerk2013 is opgezet met tal van workshops en presentaties. Succesvolle beheerders van websites of Facebookaccounts vertellen over hun formule. Anderen kiezen een ethische insteek: wat plaats je wel op een Facebookpagina of een weblog en wat niet? Het publiek is in vergelijking met de eerste bijeenkomst in november vorig jaar verjongd. Dat is vooral te danken aan de komst van studenten van Hogeschool Windesheim in Zwolle.

De tijd van de knoppencursus wat betreft sociale media is voorbij, stelt Eric van den Berg. „De vraag is niet meer: hoe werkt Twitter? Of: hoe plaats ik content op een website? De vraag is nu hoe je digitale media effectief inzet en hoe je de effectiviteit controleert.”

Online en offline religie

Van den Berg maakt de aanwezigen wegwijs in de ontwikkelingen rond kerk en internet. De aanwezigheid van het christendom op digitale media heeft twee kanten, legt hij uit. Hij gebruikt daarvoor de begrippen „religie online” en „online religie”.

Bij „religie online” is internet een podium voor de kerkelijke gemeenschap in de offline werkelijkheid. Sociale media en digitale nieuwsbrieven verwijzen dan naar bijeenkomsten van de kerk.

In het tweede geval is de online context het belangrijkst en hoeft dat niet per se te worden ondersteund met activiteiten buiten het web om. „De pioniersplek Mijnkerk.nl kan worden beschouwd als een tussenfase. Deze kerk zoekt naar online religieus kapitaal en wil dat offline versterken door kerkdiensten.”

Van den Berg roept aanwezigen op te doordenken wat de toekomst is van de verbinding tussen kerk en sociale media. „Het kan zijn dat er in de toekomst witte plekken ontstaan: plekken waar mensen niet online willen zijn, waar ze geen piepjes of oplichtende schermpjes willen zien. Misschien kan de kerk ook daarin wat betekenen.”

Pastorale zorg op het web

Ds. J. Holtslag, predikant van de hervormde gemeente Giessen-Nieuwkerk en Neder-Slingeland, legt in een workshop de vraag neer hoe ver de pastorale verantwoordelijkheid reikt op het web. Een predikant sluit het opgebouwde contact op digitale fora niet af als hij een beroep aanneemt naar een andere gemeente. „We zijn gewend te denken in de geografische reikwijdte van de plaatselijke kerk. We worden bovendien door de plaatselijke gemeente betaald. Maar je kunt je contacten in de oude gemeente niet zomaar pastoraal verwaarlozen.”

De predikant vindt ‘ontvrienden’ van contacten uit een voormalige gemeente geen fraaie oplossing. „Je bent 24 uur per dag predikant, en niet alleen voor je eigen gemeenteleden. Anderen zien jou buiten je werktijd ook als predikant.”

Ds. Holtslag probeert vragen uit vorige gemeenten waar mogelijk door te verwijzen naar de eigen predikant. „Al lopen we dan wel tegen obstakels aan. Want wat als de nieuwe predikant niets heeft met nieuwe media? Of zich op de vingers getikt voelt dat hij iemand over het hoofd ziet? Ik ben er nog niet uit. Het zou goed zijn als het landelijk dienstencentrum van de Protestantse Kerk de pastorale verantwoordelijkheid op digitale kanalen zou doordenken.”

Kerkblad maken via nieuwe media

Enkele organisaties presenteren hoe ze christenen via digitale media van dienst kunnen zijn. Een voorbeeld is De Zalige Zalm. De organisatie in Deventer biedt kerken een programma aan om een papieren kerkblad te maken. Ook is het mogelijk een kerk-app voor mobiele telefoons te ontwikkelen via software van De Zalige Zalm. Oprichter Marcel Holl: „Om kerkbladen te drukken hebben we een systeem overgenomen voor het maken van schoolkranten. Het beheer is dus gemakkelijk. Wie tekstprogramma Word beheerst, kan ook met dit programma overweg.”

Een stuk of veertig gemeenten en parochies vullen hun kerkbladen via het programma van De Zalige Zalm. Twee daarvan zijn de protestantse gemeenten van Groningen en Oud-Beijerland.

Bible-Fit

De app Bible-Fit laat gebruikers Bijbelteksten zien die passen bij wat ze hebben meegemaakt of hoe ze zich voelen. Uitgever Ark Mission, beheerder van de app, lanceerde de app eind september en presenteert Bible-Fit opnieuw op Kerk2013.

Wie op het programma voor de mobiele telefoon intikt bijvoorbeeld boos of tevreden te zijn, vindt een aantal teksten die daarover gaan. Of heb je je baan verloren? De app verwijst naar teksten als Jesaja 65:22: „In wat zij bouwen, zal geen ander wonen, van wat zij planten, zal geen ander eten. Want de dagen van Mijn volk zullen zijn als de dagen van een boom, en Mijn uitverkorenen zullen lang genieten van het werk van hun handen.”

De gratis app is alleen beschikbaar in het Engels. In december komt een Nederlandstalige versie op de markt. De app is te vinden in de Appstore van Apple. Volgend jaar volgt een versie voor Android-telefoons.

Webfish Awards 2013

De Webfish Awards, een prijs voor succesvolle websites van kerken en christelijke organisaties in Nederland en Nederlandstalig België, is tijdens het evenement uitgereikt. In de categorie kerken heeft de website bestlifechurch.nl van een kerk in Utrecht gewonnen. In de categorie organisaties kreeg startdestilte.be de eerste prijs. In de categorie particulieren hebben de makers van shiningstarmusic.com de Webfish Award 2013 ontvangen.

Ook de ludieke wedstrijd voor de slechtste website van een kerk of christelijke organisatie is afgesloten, zo werd bekendgemaakt. Deze wedstrijd werd georganiseerd door de satirische website Goedgelovig.nl.