Dat het Rijksinstituut voor volksgezondheid (RIVM) ook rekening houdt met een uitbraak, blijkt uit het feit dat donderdag in Bilthoven een respons team bijeen is geweest om de situatie in het Midden-Oosten en de mogelijke dreiging voor de Nederlandse bevolking te bespreken.

Europese landen gebruiken gewoonlijk geïnactiveerd poliovaccin. Dat wil zeggen dat de entstof dood virus bevat. Dit vaccin werkt minder goed dan levend, afgezwakt virus en biedt pas afdoende bescherming als het merendeel van de bevolking –minimaal 80 procent– is ingeënt. Het voorkomt besmetting slechts deels en zorgt ervoor dat een ingeënt persoon na besmetting minder virus verspreidt. Het vaccin is wel zeer effectief in het voorkomen van verlammingsverschijnselen door polio.

Een lage vaccinatiegraad, onhygiënische omstandigheden en mensen die dicht op elkaar leven, bevorderen de verspreiding van het virus. Doordat slechts één op de 200 besmettingen verlammingsverschijnselen geeft, becijferen de auteurs van het Lancetartikel dat in Europese landen met een lage vaccinatiegraad, zoals Bosnië-Herzegovina, Oekraïne en Oostenrijk, het virus bijna een jaar kan circuleren voordat een eerste geval van polioverlamming zich voordoet. Ondertussen zijn dan wel honderden mensen besmet geraakt en verspreiden zij het virus verder.

De auteurs, Martin Eichner van de Universiteit van Tübingen en Stefan Brockmann van de GGD Reutlingen, stellen dan ook dat het „ontoereikend” is om alleen Syrische vluchtelingen te vaccineren, zoals het Europese Centre for Disease Prevention and Control adviseert.

Inenting met levend, afgezwakt poliovaccin dat oraal wordt ingenomen, zien ze als een mogelijkheid. „Dat biedt goede bescherming tegen besmetting en voorkomt verspreiding van het virus.” Omdat bekend is dat het afgezwakte virus in deze entstof in zeldzame gevallen kan veranderen in een actieve variant die verlamming kan veroorzaken, gebruiken Europese landen alleen nog de inactieve vorm voor hun vaccinatieprogramma’s. „Slechts in enkele EU-lidstaten is gebruik van oraal poliovaccin nog toegestaan. Geen enkel land heeft het op voorraad”, aldus de auteurs. In Nederland werd dit orale vaccin verstrekt tijdens uitbraken na 1957, het jaar dat polio werd opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma.

Een tweede maatregel die de auteurs noemen, is controle van rioolwater op poliovirus. De ziektekiemen worden verspreid via uitwerpselen en kunnen lang overleven in riool- en oppervlaktewater. In Nederland wordt daarom op diverse locaties bemonsterd. De ziekteverwekker kan dus niet lang onopgemerkt de ronde doen. Er zijn echter maar weinig Europese landen die routinematig op polio testen. „Dit zou overwogen moeten worden genomen bij plaatsen met grote aantallen Syrische vluchtelingen.”