Liefde tussen VS en Israël bekoelt een beetje
Het bondgenootschap tussen Israël en de Verenigde Staten staat niet ter discussie. Maar de betrekkingen lopen de laatste tijd wel steeds meer deuken op. Met als voorlopige dieptepunt het ‘verraden’ van een Israëlische aanval op doelen in Syrië. „Dit gedrag is schandalig.”
In de vijf jaar dat Obama in het Witte Huis zetelt, is er al veel gespeculeerd over zijn houding ten aanzien van Israël. De Amerikaanse president heeft zelf steeds benadrukt dat hij zich vierkant achter de Joodse staat schaart, vooral als het om veiligheidsvraagstukken gaat.
In Israël zelf zijn ze daar een stuk sceptischer over. Zeker toen de VS zondag via officiële kanalen bekendmaakten dat de Israëlische luchtmacht vorige week een Syrische basis had aangevallen. Washington wist ook nog te melden dat er bij de actie een lading raketten, bestemd voor Hezbollah, werd vernietigd.
Israëlische functionarissen reageerden furieus. „Dit gedrag is schandalig”, aldus een woedende official tegenover de zender Channel 10 News. Diverse deskundigen vroegen zich af waarom Washington doelbewust deze „gevaarlijke lekken” toelaat. Volgens hen brengen dergelijke onthullingen de nationale veiligheid van Israël ernstig in gevaar en wordt de kans op een grootschalige regionale oorlog alleen maar groter.
Het Israëlische publiek reageerde doorgaans iets ongenuanceerder. In reacties op internet dook het bekende verwijt op dat Barack Obama eigenlijk een toegewijde moslim is en met de veiligheid van Israël niets opheeft. Meer in het algemeen is een toenemend aantal Israëliërs de mening toegedaan dat Israël –als het er echt op aankomt– zijn eigen boontjes zal moeten doppen.
Dat laatste is wellicht enigszins overtrokken. Israël is nog altijd Amerika’s belangrijkste bondgenoot in het Midden-Oosten. Het valt dus nauwelijks voor te stellen dat Washington de Joodse staat aan zijn lot zal overlaten als de nood aan de man komt.
Maar de liefde is niet meer onvoorwaardelijk. De onthulling van zondag is al de derde keer dat Amerika over Israëlische militaire acties in Syrië uit de school klapt. De eerste keer stelde de Amerikaanse minister van Defensie nog een officieel onderzoek naar het lek in. De tweede keer bood hij zijn excuses aan. Maar nu kwam het nieuws rechtstreeks uit het Witte Huis.
„Als de Amerikanen de Israëlische luchtmacht niet als verantwoordelijke hadden aangemerkt voor sommige van de aanvallen die sinds januari in Syrië hebben plaatsgehad, had Assad niets om met de beschuldigende vinger naar te wijzen”, aldus commentator Alex Fishman in de krant Yediot Ahronot.
Als klap op de vuurpijl werd eind vorige week bekend dat de Amerikaanse spionagedienst NSA ook Israël in de gaten hield. The New York Times wist zaterdag te melden dat de Amerikanen specifieke Israëlische wapensystemen volgden die een belangrijk doelwit zouden kunnen zijn voor Israëls vijanden.
Gezien het feit dat inmiddels bekend is dat de NSA ook diverse Europese bondgenoten bespioneerde, hoeft de onthulling van The New York Times nauwelijks verbazing te wekken. Spionage en staatsveiligheid liggen in Israël echter extreem gevoelig. En dus was de verontwaardiging ook iets minder gespeeld dan bijvoorbeeld in Frankrijk.
Voor Israël zijn de Amerikaanse spionageactiviteiten extra wrang omdat de VS de spion Jonathan Pollard al decennialang vasthouden. Later deze maand begint Pollard aan zijn 29e jaar achter Amerikaanse tralies.
Pollard werd in 1987 wegens spionage voor Israël tot levenslang veroordeeld, nadat hij schuld had bekend. Israël verleende hem in 1995 het Israëlische staatsburgerschap.
Diverse Israëlische hoogwaardigheidsbekleders hebben het Witte Huis om de vrijlating van de 60-jarige Pollard gevraagd. Maar de kwestie was tot nu toe onbespreekbaar voor de regering in Washington.
Effie Lahav, leider van de campagne om Pollard vrij te krijgen, ziet nu een klein lichtpuntje. Het bericht dat de NSA Israëlische militaire doelen in de gaten houdt, verhoogt de verwachtingen van Pollards familie dat de overwegingen om hem vrij te laten hernieuwde aandacht krijgen.
„Wij en de familie geloven dat, hoewel de situaties verschillend zijn, het uiteindelijk zo is dat zelfs goede vrienden fouten kunnen maken op het gebied van spionage-met-goede-bedoelingen”, aldus Lahav.
De familie Pollard heeft haar hoop gericht op president Peres en premier Netanyahu. Zij hebben naar verwachting later deze week een ontmoeting met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, John Kerry. Lahav: „Ik stel voor dat we allemaal pas op de plaats maken en eens denken aan het gewicht van 29 jaar in de gevangenis. Dat is niet te bevatten.”
