Van Panhuis: Ledeboer stelde persoonlijk geloofsleven centraal
In het kader van zijn studie cultuurgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht schreef Barnevelder Gert-Jan van Panhuis (28), lid van de Gereformeerde Gemeenten, in 2011 een scriptie waarin hij „de rol van preken en geschriften in de totstandkoming van de ledeboeriaanse identiteit” onderzocht.
Wat bracht u bij dit thema?
„Ik vind het interessant om te zien in hoeverre religieuze geschriften en preken van invloed zijn op gewone gelovigen. Ds. L. G. C. Ledeboer is als het hierover gaat erg boeiend, omdat er rond zijn persoon een hele kerkelijke stroming ontstond. Anders dan in veel kerkhistorische onderzoeken gebeurt, heb ik gekozen voor een cultuurhistorische benadering, een benadering van onderop, waarbij het gaat om de geloofsgemeenschap. Centraal in mijn scriptie staat dan ook de gelovige die zich de religieuze boodschap toe-eigent en die integreert in de eigen leefwereld.”
U bestudeerde zeven bekeringsgeschiedenissen, om te ontdekken „in hoeverre Ledeboers gedachtegoed van invloed is geweest op de gemeenschap.” Wat trof u?
„Wat mij vooral trof, was het vaste geloof in Gods aanwezigheid in het dagelijks leven van de gelovigen. In de bekeringsgeschiedenissen lees je voortdurend over bijzondere ervaringen en wonderen die deze mensen meemaakten. Het besef van afhankelijkheid van God dat hen stempelde is iets wat we in onze tijd steeds meer uit het oog dreigen te verliezen.”
Uw hoofdvraag luidde: Welke rol speelden de preken en geschriften van Lambertus Ledeboer in de identiteitsvorming van de ledeboerianen tussen 1841 en 1864? Wat bleek het antwoord?
„Er is in die periode geen sprake van een duidelijk afgebakende identiteit bij de ledeboeriaanse gelovigen. Hierdoor is het lastig om hen te onderscheiden van andere groepen, de gezelschappen bijvoorbeeld. Ledeboers preken en geschriften hebben wel gediend als een belangrijk raamwerk. Overigens zijn er van ds. Ledeboer alleen enkele preekschetsen bewaard en geen uitgewerkte preken. Al was hij universitair geschoold, het ging hem in zijn prediking eigenlijk om het direct goddelijke spreken.”
Hoe zou u de ledeboeriaanse identiteit typeren?
„Die kenmerkt zich door een naar binnen gekeerde vroomheid, waarbij de mystieke ervaring een belangrijke plaats inneemt. Dit gaat samen met een sterke oriëntatie op het verleden en een afstandelijke houding ten opzichte van de buitenwereld.”
Wat hebt u zelf met ds. Ledeboer?
„Ledeboer is voor mij iemand die op een bijzondere wijze het persoonlijke leven met God centraal stelt.”
Digibron
Digibron.nl/ledeboer voor artikelen over ds. Ledeboer in Digibron.
