Gereformeerde Bond en Comité
Over één ding zijn nagenoeg alle hervormd-gereformeerden het eens: de beoogde Protestantse Kerk in Nederland (PKN) moet er niet komen. Ze wijzen de verenigde kerk als pluraal van de hand. Maar wat te doen als de hervormde synode op 12 december met tweederde meerderheid besluit om per 1 mei 2004 wél te gaan fuseren met de gereformeerden en de evangelisch-luthersen? Op dit punt gaan de wegen uiteen.
Het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond weet zich geroepen binnen de PKN op zijn post te blijven. Het Comité tot behoud van de Nederlandse Hervormde Kerk echter meent, evenals de kring rondom het Gekrookte Riet, hervormd te moeten blijven. Zij willen op dezelfde grondslag blijven staan als de huidige Nederlandse Hervormde Kerk. In ieder geval zien zij voor zichzelf geen plaats weggelegd onder de kerkorde van de PKN. Het verzet tegen SoW is in hervormd-gereformeerde kring bijna zo oud als het verenigingsproces zelf. Al vanaf de eerste presentatie van de nieuwe kerkorde, in 1992, wijst de Gereformeerde Bond deze principieel af. Tijdens een door de Bond belegde kerkenradendag in Putten, in datzelfde jaar, spreken de aanwezige ambtsdragers een duidelijk nee uit tegen de conceptkerkorde. ”We kunnen niet weg en we kunnen niet mee” wordt onder hervormd-gereformeerden een gevleugelde uitdrukking.
In 1995 besluit de Hervormde Kerk, ondanks afwijzende geluiden uit zo’n 40 procent van de classes, niet de weg van federatie maar van fusie te volgen. De Gereformeerde Bond belegt negen maanden later in Amersfoort een kerkenradendag. Daar spreekt de Bond uit, ondanks fundamentele bezwaren tegen de voorliggende kerkorde, toch binnen een eventuele verenigde kerk op zijn post te blijven om daar op te komen voor het alleenrecht van de gereformeerde belijdenis op heel de kerk.
In reactie op deze stellingname was al eerder het Comité ontstaan. Op de eerste bezinningsdag, in juni 1997, benadrukt het Comité de Hervormde Kerk niet te willen prijsgeven voor een gefuseerde kerk, zoals die nu wordt voorgestaan. Op zijn post blijven houdt voor het Comité in: hervormd blijven onder de hervormde kerkorde. ”We kunnen niet mee”, luidt het standpunt. De jaren erna blijken de Gereformeerde Bond en het Comité niet tot een eensluidend antwoord te kunnen komen op de vraag welke weg de hervormd-gereformeerden kunnen gaan als de PKN een feit wordt. Met name in het afgelopen jaar wordt duidelijk dat veel hervomd-gereformeerde kerkenraden en gemeenten intern verdeeld zijn over het te kiezen SoW-standpunt: dat van Bond of Comité.
