Commissaris De Palacio (Energie en Transport) heeft woensdag in Brussel een voorstel voor een richtlijn hierover gepresenteerd. De plannen regelen dat vanaf 2006 elke ondernemer die aan bepaalde voorwaarden voldoet een spoorwegmaatschappij mag beginnen. Eerder werd in dit verband 2008 aangehouden. Het passagiersverkeer valt voorlopig buiten de nieuwe mededingingsbepalingen.

Het aandeel van het spoor in het totale goederentransport is in de achterliggende jaren voortdurend gedaald. Thans nemen de treinen 8 procent voor hun rekening, terwijl dat rond 1970 nog 21 procent was. De Commissie wijst erop dat bijvoorbeeld in de Verenigde Staten het aandeel op 40 procent ligt. Zij hoopt dat de nu aangekondigde maatregelen, die betekenen dat de landsgrenzen niet langer beperkingen meebrengen, het tij op dit punt zullen keren.

Volgens de berekeningen van Brussel legt een goederentrein gemiddeld slechts 18 kilometer per uur af. Dat cijfer dient in de ogen van De Palacio fors te worden verhoogd. Zij mikt erop dat de invoering van een volledige marktwerking leidt tot een verbetering tot zo’n 40 kilometer per uur in 2008.

De voorstellen hebben de instemming nodig van de lidstaten. De vooruitzichten voor de besprekingen tussen de ministers lijken niet gunstig. In Nederland en Groot-Brittannië zijn de overheden eerder geneigd hun greep op de railsector te versterken. Frankrijk staat traditioneel erg terughoudend tegenover liberalisering van de markten.

Het dagelijks bestuur van de Unie wil tevens een Europees spoorwegagentschap oprichten. Dat moet toezien op de veiligheid en krijgt onder meer als opdracht de systemen en de voorschriften op dat terrein in de verschillende landen beter op elkaar af te stemmen.