Voor de oppositie in de Tweede Kamer toont de daling van de vijfde naar de achtste plaats aan dat de regering scherpere keuzes moet maken, met de landen uit de top van de lijst als voorbeeld: Zwitserland, Singapore en Finland. D66 en de SP pleiten voor meer investeringen in onderwijs en innovatie. Ook het CDA zoekt de verbeteringen in die hoek; volgens de christendemocraten doet het kabinet te weinig om Nederlandse topsectoren verder vooruit te helpen.

De kritische Kamerleden krijgen bijval uit academische hoek. Professor Henk Volberda van de Erasmus Universiteit in Rotterdam stelt dat Nederland „ondubbelzinnige focus” moet leggen op „excellent onderwijs en superieure innovatie”. Hij vindt dat het kabinetsbeleid op economisch gebied „faalt”, maar ook het bedrijfsleven investeert volgens hem te weinig in onderzoek en ontwikkeling.

Nederland is op de lijst voorbijgestreefd door Duitsland en de Verenigde Staten en moet verder nog Zweden en Hongkong voor zich dulden. D66-leider Alexander Pechtold concludeerde daaruit dat landen die duidelijke keuzes maken het economisch beter doen.

VVD-Kamerlid Anne-Wil Lucas vindt ook dat Nederland het „ronduit slecht” doet, maar ze ziet de ranglijst tegelijkertijd als bewijs „dat het kabinet de goede weg is ingeslagen met het verbeteren van kredietverlening aan ondernemers, hervorming van de arbeidsmarkt en het op orde brengen van de overheidsfinanciën.”

De „pijnlijke terugval”, zoals Pechtold het noemde, is vanwege de timing tevens pijnlijk voor premier Mark Rutte. Hij verwees er maandag tijdens zijn H.J. Schoo-lezing nog trots naar dat Nederland sinds vorig jaar weer in de top-5 van de stond. D66 wil met Rutte in debat over de ranglijst.

Overigens prijst het WEF wel de innovatieve kracht van Nederlandse bedrijven. Ook zijn de onderzoekers te spreken over de kwaliteit van het onderwijs en de infrastructuur. Ondanks het te hoge begrotingstekort is de „macro-economische omgeving sterker dan die van veel andere ontwikkelde economieën”, aldus het WEF.