Dat bleek vandaag tijdens de begrotingsbehandeling van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. De Kamer stevent met haar standpunt af op een botsing met minister Van der Hoeven van Onderwijs. Die schreef vorige week nog in een brief aan de Kamer dat ze vasthoudt aan de invoering van een toets. CDA, VVD en D66 hebben in het regeerakkoord, vooral op aandringen van de liberalen, afgesproken dat er een kleutertoets moet komen.

Minister Van der Hoeven wil met de invoering van de toets twee doelen bereiken. In de eerste plaats wil ze vroegtijdig achterstanden bij reken- en taalvaardigheid opsporen. Op grond daarvan kan de overheid het geld dat beschikbaar is voor de bestrijding van achterstanden, gericht inzetten.

Verder wil Van der Hoeven met behulp van een kleutertoets vaststellen wat de school toevoegt aan de kennis van leerlingen. Omdat vrijwel alle leerlingen in groep 8 een Cito-toets maken, kan de school volgens de bewindsvrouw zien wat ze in acht jaar tijd heeft gepresteerd. Op den duur zou dat in de bekostiging moeten doorwerken.

Bij nader inzien willen CDA en D66 geen uitvoering geven aan de afspraak in het regeerakkoord. Volgens het CDA-kamerlid De Vries is de school „geen leerfabriek” waarvan een bepaalde opbrengst kan worden geëist. Bovendien is een kleutertoets volgens de christen-democraat van zeer beperkte betekenis als het gaat om het opsporen van achterstanden.

D66-kamerlid Lambrechts wijst op het gevaar van gesjoemel met onderzoeksresultaten. „Als we scholen gaan afrekenen op resultaten, wordt het wel heel aantrekkelijk om binnenkomende kinderen slecht te testen”, aldus de democrate.

Ook de PvdA ziet niets in het testen van kleuters. Volgens kamerlid Hamer blijkt uit onderzoek dat het niveau van vierjarigen nauwelijks meetbaar is. „Kleuters zijn heel flexibel. Wat ze nu niet kunnen, beheersen ze over een maand soms wel. Daar kun je geen financieel beleid op maken.”

De Onderwijsraad presenteerde enkele maanden geleden een kritisch rapport over de kleutertoets. Volgens de raad is het beter kinderen te testen als ze zes of zeven jaar zijn. Van der Hoeven is echter niet overtuigd en houdt vast aan haar plan de vierjarigentoets in 2005 in te voeren.

In 1995 en in 2002 hebben de toenmalige verantwoordelijke staatssecretarissen ook voorstellen gedaan om een kleutertoets in te voeren. De Kamer wees die steeds af. Dat kwam onder meer door protesten vanuit het onderwijsveld. Die zijn er ook nu weer. De Algemene Onderwijsbond riep enkele weken geleden de scholen ertoe op niet mee te werken aan de invoering. De Algemene Vereniging van Schoolleiders (AVS) wil een boycot „van dit absurde testcircus.”