Hier heeft de Engelse baptistenpredikant William Carey, de grondlegger van de wereldwijde zending, enkele jaren gewoond. Zijn woonhuis is nu ingericht als museum. Ernaast staat het kerkje waar hij als kersverse voorganger een opleving meemaakte.

Museumbeheerster Margaret Williams heeft een bijzondere band met Carey, zo blijkt uit haar enthousiaste weergave van de belangrijkste feiten uit zijn leven. Ze betreurt het dat zo weinigen uit haar dorp wat met Carey hebben. Het museum is slechts enkele vierkante meters groot en alleen op verzoek geopend. Maar de herinneringen aan de befaamde zendingsleider worden tastbaar door de sfeer van de woning en de verschillende stukken in de vitrine.

William Carey (1761-1834) werkte aanvankelijk als schoenmaker, totdat hij de roeping voelde om het Evangelie uit te dragen. Hij werd voorganger bij de particular baptists. Met zijn vrouw Dorothy verhuisde hij op 25 maart 1785 van Piddington naar Moulton, 6 kilometer ten noordoosten van Northampton. Zij betrokken een cottage, gebouwd voor een schoenmaker. Hun zoon Felix werd er in 1786 geboren, daarna volgden de zonen William (1788) en Peter (1789).

Carey beleefde in Moulton een gelukkige tijd. Hij deed zijn best om de tuin, nog steeds goed zichtbaar achter het huis, klaar te maken voor het verbouwen van groente. Tegelijkertijd maakte hij tijd vrij voor lezen en studeren, met name het aanleren van verschillende talen, zowel moderne als klassieke.

Moulton had jaren geen voorganger gehad en de gemeente was in verval geraakt. Het aantal leden daalde en de gemeente moest regelmatig diensten annuleren. Op 1 augustus 1787 werd Carey bevestigd. Hij werkte hard als pastor, verantwoordelijk als hij zich voelde voor zijn kudde – ook toen een pokkenepidemie het dorp trof. De gemeente groeide sterk, zodat er een nieuw onderkomen moest worden gebouwd. Om de leden te verplichten tot een levende betrokkenheid, stelde Carey een verbond op dat de leden samenbond. Een exemplaar ervan is te zien in het museum.

Het was in die tijd dat hij zich onder invloed van Andrew Fuller, voorganger van de baptistengemeente in het nabijgelegen Kettering, losmaakte van wat genoemd kan worden een ”hypercalvinisme” dat zich had gevestigd onder de toenmalige baptisten. Fuller schreef in 1785 ”Het Evangelie aller aanneming waardig”, dat grote invloed op Carey had. Samen met Fuller, John Sutcliff en John Ryland hield hij gebedsbijeenkomsten.

In Moulton ontwaakte de zendingsgedachte die de wereld ingrijpend zou veranderen. Carey las over de ontdekkingsreizen van de Britse zeevaarder James Cook en het boek van Jonathan Edwards over zendeling David Brainerd. Tijdens een bijeenkomst van oude voorgangers kon hij er niet over zwijgen, maar hij kreeg te horen dat hij een ”enthousiast” was, een benaming van het toenmalige methodisme. Een oudere voorganger zei de befaamde woorden: „Jongeman, ga zitten: als het God behaagt heidenen te bekeren, zal Hij dat wel doen zonder jouw hulp of de mijne.”

Men vond de tijd niet rijp er voor, er was in Engeland nog veel werk te doen. Carey stelde dat de nood in het buitenland groter was, doordat velen het Evangelie niet gehoord hadden en geen Bijbel in eigen taal hadden. Hij ontmoette diaken Thomas Potts, die hem de suggestie deed om een boek te schrijven dat de nood in de wereld uiteenzette.

Het was een groots idee, dat Carey bracht tot het schrijven van het befaamde boek ”Een onderzoek naar de verplichtingen van de christenen om de middelen te gebruiken tot bekering der heidenen”. Het museum heeft een eerste druk in bezit. Het boekje bevat een theologische onderbouwing van het zendingsbevel en biedt een zeer nauwkeurig statistisch overzicht van landen, bevolking en religie. Kort daarna werd de Baptist Missionary Society (BMS) opgericht.

In het museum is de kleine kansel te zien waarop Carey hartstochtelijk het Evangelie preekte. De oude baptistenkerk is afgebroken, maar een plaquette in het nieuwe gebouw geeft aan waar de oorspronkelijke kansel stond. In zes panelen wordt de geschiedenis van het leven van Carey weergegeven, onthuld in 1991.

Een glas-in-loodraam uit 1996 laat de aardbol zien met een open Bijbel. Daarop de befaamde levensleus van Carey: „Verwacht grote dingen van God. Onderneem grote dingen voor God.” Beter kan een zendingsbevel niet uitgedrukt worden. En nu maar hopen dat ook de inwoners van Moulton vatbaar wordt voor de boodschap van Carey.