Antonio Borrelli is misschien wel de meest beklagenswaardige man van San Giuliano di Puglia. Hij is de burgemeester van het dorp in Zuid-Italië waar een jaar geleden tijdens een aardbeving alle kinderen van een schoolklas omkwamen. Ook Borrelli’s dochtertje overleed daarbij. Een paar maanden later werd de burgemeester door het gerecht in staat van beschuldiging gesteld. Hij zou verantwoordelijk zijn voor het instorten van de school. Acht anderen, onder wie een bouwondernemer en een bouwinspecteur, werden ook aangeklaagd wegens nalatigheid en dood door schuld.

De rechtbank heeft twee onderzoekers naar San Giuliano gestuurd die de onprettige taak hebben om in de berg van puin en kalk die over is van het schoolgebouw te zoeken naar bewijzen. Dat alleen natuurkrachten verantwoordelijk waren voor de dood van 26 kinderen en een volwassene gelooft niemand.

Een paar weken voor de aardbeving wijdde San Giuliano feestelijk de nieuwe bovenverdieping van de dorpsschool in. Precies dit gedeelte zou op de ochtend van 31 oktober instorten. Een aardbeving met een kracht van 5,5 op de schaal van Richter schudde vier seconden lang de grond in de zuidelijke Apennijnen. Bij de beving kwam de nieuwbouw op het hoofd van alle 26 kinderen van de eerste klas en hun juffrouw terecht. Niemand bracht het er levend van af. Sindsdien worden deze kinderen liefkozend de ”engelen van San Giuliano” genoemd. In de rest van het dorp viel de schade mee. Wel kwamen nog twee andere mensen om het leven.

De nieuwbouw van de school was toevertrouwd aan een lokale bouwondernemer. De ondernemer had zulke goede contacten met de gemeente dat hij al jarenlang bijna alle aanbestedingen in zijn orderportefeuille kon steken. Dat wekt bevreemding omdat zijn bedrijf een enorm slechte staat van dienst had. Een paar jaar geleden stortte bij een overstroming een gloednieuwe brug van hem in. In 2001 leverde zijn bouwbedrijf veel te laat een waterleidingproject op. Zijn conduitestaat werd er het afgelopen jaar niet beter op, want ondanks het drama van vorig jaar bleef de gemeente met hem in zee gaan. Het lukte de bouwondernemer niet eens om op het kerkhof kindergraven van de juiste afmetingen te maken.

De gemeente is meer te verwijten. Het toezicht door de eigen bouwinspectie was zo laks dat overtreding van de veiligheidsregels haast werd gestimuleerd. Zo maakte de architect geen berekeningen van de last die de fundamenten zou moeten dragen. Dat San Giuliano in een gebied ligt met een bovengemiddeld risico op aardbevingen is niet terug te zien in de gebruikte materialen. In San Giuliano heerste kennelijk een mentaliteit van schokkende onverschilligheid. De 1100 dorpsbewoners zijn boos, maar vinden het ook moeilijk om de burgemeester hard aan te pakken omdat hij zijn kind ook kwijtraakte.

Dorpelingen die dakloos zijn geworden, wonen sinds maart in een wijkje dat de overheid naast het dorp liet oprichten en dat bestaat uit houten chalets die een opgeruimde sfeer uitstralen. Premier Silvio Berlusconi kwam afgelopen voorjaar de eer opstrijken. De chaletbewoners vrezen wel dat het bij een houten woning blijft. In Italië worden aardbevingsslachtoffers wel vaker vergeten, zoals te zien is aan de nazorg bij twee andere grote aardbevingen. In Napels en omgeving wonen sinds de beving van 1980 nog steeds mensen in barakken. In Umbrië, waar zesenhalf jaar geleden een aardbeving slachtoffers en veel materiële schade veroorzaakte, wonen daklozen nog altijd in portocabins. Een teken aan de wand is dat de 100 miljoen euro uit het rampenfonds bestemd voor San Giuliano voor minder dan de helft is besteed.