Via Prism hebben de VS permanent toegang tot e-mail, chatberichten, video’s, foto’s, opgeslagen data, uitgewisselde bestanden, telefoongegevens en profielen op sociale netwerken. „Op het moment dat de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) één Amerikaans mailadres aangeeft als verdacht, is binnen vijf minuten alles bekend”, aldus een geheim agent die bij de AIVD moslimextremisten in de gaten hield. Volgens hem werken tal van bedrijven er zelfs actief aan mee.

De zorgen over de privacy van burgers zijn terecht. Waarom bijvoorbeeld controleren de Amerikanen niet hun eigen burgers, maar alleen mensen buiten hun landsgrenzen? Bij recente schietpartijen waren immers geen moslimextremisten, maar Amerikaanse staatsburgers betrokken? Waarom zijn de autoriteiten nooit open geweest over deze vorm van spionage? En wie garandeert dat de gegevens niet in verkeerde handen vallen? Geheimzinnigheid geeft weinig vertrouwen.

Tegelijk is de verontwaardiging over het de Amerikaanse spionage en de mogelijke Nederlandse betrokkenheid daarbij in zekere zin selectief. Iedere burger wil graag beschermd worden tegen extremisten die plannen beramen voor aanslagen. Als terroristen toch een keer door de mazen van het net glippen, rijzen al snel vragen waarom de inlichtingendiensten de dader(s) niet in het vizier hadden. Bovendien hangen in het publieke domein camera’s die alles registreren wat zich op straat afspeelt. Doordat burgers zelden weten óf er camera’s hangen en welke informatie die kunnen verzamelen, maakt slechts een enkeling zich daar druk om.

Opvallend is ook dat de ophef rond de registratie van het internetgedrag door veiligheidsdiensten zo veel losmaakt, terwijl veel burgers op sociale media als Facebook verzuimen hun data af te schermen voor onbekenden.