Het instituut voor budgetvoorlichting Nibud presenteerde dinsdag de uitkomst van een onderzoek onder middelbare scholieren. Betaalde twee jaar geleden nog 61 procent van de ouders alle kleding en schoenen voor hun kinderen, nu is dat 48 procent. Twee jaar terug betaalden ouders van een op de drie scholieren van 17 en 18 jaar (35 procent) alle kosten van een mobieltje. Nu is dat nog een op de zes (17 procent).

„Op is op” is steeds vaker de boodschap die kinderen van hun ouders krijgen. Annemarie Koop van het Nibud vindt dat een positieve ontwikkeling. „Door de crisis kúnnen sommige ouders ook steeds minder geven. De rek is eruit. Als kinderen op jonge leeftijd al leren dat niet altijd alles kan, kunnen ze hun uitgaven later beter plannen.”

Het is toch ook niet meer dan normaal dat kinderen op z’n minst zelf een deel van hun belkosten betalen?

„Dat ligt eraan welke afspraken ouders met hun kinderen hebben gemaakt. Als vader en moeder eraan hechten dat hun kind altijd bereikbaar is, zullen ze graag meebetalen in de kosten. Maar als het kind de smartphone ook vaak gebruikt om te internetten, dan is het logisch dat het de kosten daarvan deels of helemaal draagt.”

Hoe komt het dat niet minder dan een kwart van de scholieren het moeilijk vindt overzicht te houden over hun inkomsten en uitgaven?

„Het gebrekkige inzicht in de financiële situatie heeft te maken met het feit dat veel jongeren zijn opgegroeid met de financiële moraal dat altijd alles maar kon. Ze leerden daardoor niet dat het geld gewoon een keer op is. Ze hebben het idee dat inkomsten en uitgaven moeilijk uit elkaar te houden zijn, terwijl het feitelijk niets anders is dan optellen en aftrekken.”

Een deel van de ouders vindt nee zeggen lastig.

„Dat klopt, maar door de financiële en economische crisis hebben ze steeds vaker zelf ook minder te besteden. Daardoor zullen ze noodgedwongen vaker nee moeten verkopen aan hun zoon of dochter. Door de crisis zien mogelijk meer ouders de noodzaak ervan in dat kinderen goed met geld leren omgaan en dat hun kroost leert te sparen voor kleine en vooral grote uitgaven.”

Hoe kunnen ouders kun kinderen voorbereiden op meer financiële zelfstandigheid?

„Het best is om kinderen al jong om te leren gaan met budgetten. Ouders doen er goed aan kinderen vanaf 6 jaar zakgeld te geven. Als het iets wil kopen, moet het kind leren daarvoor eerst te sparen, desnoods via een zelf opgesteld spaarplan. Vanaf 12 of 13 jaar is het verstandig kleedgeld te geven. Daardoor leert zoon of dochter zijn of haar uitgaven te plannen en geen al te riante uitgaven te doen aan allerlei kleding, omdat daardoor anders de aanschaf van een nieuwe winterjas in het gedrang komt.

Als het kind toch kleedgeld te kort komt, moeten ouders dat bedrag niet alsnog schenken. Verstandig is om het voor te schieten tegen een redelijk rentepercentage. Daardoor leert een kind dat geld lenen niet gratis is. Ouders moeten daarin standvastig zijn.

Daarnaast zouden we het als Nibud toejuichen als scholen verplicht zouden worden les te geven in de omgang met geld. Helaas wil de politiek daar nog niet aan.”

Is de financiële opvoeding van kinderen niet primair een taak van ouders?

„Absoluut. Het hoeft ook niet veel tijd te kosten. Het kan leerzaam zijn om kinderen al jong mee te nemen naar de winkel. Laat ze bij het boodschappen doen in de supermarkt bijvoorbeeld iets uitkiezen voor maximaal 3 euro. Daardoor leren ze spelenderwijs bewust naar de prijs van artikelen te kijken en hun wens daarop af te stemmen. Helaas blijken niet alle ouders in staat hun kinderen financieel op te voeden, omdat ze dat destijds ook niet van hun eigen ouders hebben geleerd en zichzelf in de schulden steken.”