Analyse: Initiatief schrappen enkelefeitsconstructie kon niet uitblijven
DEN HAAG. Dat vijf partijen dinsdag een initiatiefwet indienden om christelijke scholen elke wettelijke grond te ontnemen homoseksueel levende docenten te ontslaan, komt bepaald niet als een verrassing. Dat zat al lang in de pijplijn.
De bepaling in de Algemene wet gelijke behandeling (AWGB) waar D66, SP, PvdA, VVD en GroenLinks nu van af willen, heeft vanaf de inwerkingtreding van de AWGB (in 1994) van seculiere zijde onder vuur gelegen. Deze zogeheten enkelefeitconstructie kwam door toedoen van de christelijke partijen in de wetstekst terecht. Zij waren bang dat de AWGB het benoemingsbeleid van christelijke scholen te zeer zou inperken. Daarom werd op hun initiatief in de wet vastgelegd dat scholen een homoseksuele docent nooit vanwege „het enkele feit” van zijn homoseksueel zijn, zouden mogen ontslaan.
Sinds die tijd willen de seculiere partijen van deze bepaling af. Dat het nog bijna twintig jaar duurde voordat er een concreet wetsvoorstel op tafel lag, komt doordat, na paars I en II, christelijke partijen steeds in het kabinet zaten. Met name de CDA’er Balkenende hield zijn seculiere coalitiegenoten zodanig in de tang dat er van initiatieven in deze richting geen sprake kon zijn.
Tijdens Balkenende IV vroeg het kabinet, na kritische vragen uit Europa over deze kwestie, wel een advies van de Raad van State. Dat heeft echter nooit tot daadwerkelijke wetgeving geleid.
Ook Rutte I ondernam geen pogingen om de enkelefeitconstructie te schrappen, mede omdat dit kabinet op belangrijke dossiers afhankelijk was van de SGP. Wel diende in september 2010 D66-Kamerlid Van der Ham, samen met PvdA, VVD, SP en GL, een initiatiefwet in om de beruchte constructie uit de wet te schrappen.
Het is dit initiatief dat nu opnieuw door de vijf partijen is opgepakt. Na advisering door de Raad van State hebben zij hun wetsvoorstel hier en daar verbeterd en gisteren daadwerkelijk bij de Tweede Kamer ingediend.
Daarmee komen de vijf partijen de belofte na die zij deden in het zogeheten, in september vorig jaar gesloten, Roze Stembusakkoord. In dit akkoord spraken de niet-confessionele partijen af om vijf kwesties op het gebied van emancipatie binnen één jaar te regelen, te weten: voorlichting over seksualiteit en seksuele diversiteit op scholen (wet in december van kracht geworden), lesbisch ouderschap (wet ligt bij Eerste Kamer), erkenning van genderidentiteit (wet ligt bij Eerste Kamer), de gewetensbezwaarde trouwambtenaar (Tweede Kamer is toe aan plenair debat) en schrappen van de enkelefeitconstructie (initiatief dinsdag ingediend).
Overigens stond ook in het regeerakkoord van Rutte II al dat VVD en PvdA van de enkelefeitconstructie af wilden.
