Koningin op één, de aartsbisschop op twee
CANTERBURY – Of in Engeland de aartsbisschop van Canterbury ertoe doet? De baliemedewerker van het stedelijk museum in Canterbury kijkt verwonderd. „Koningin Elizabeth neemt in dit land de eerste plaats in, de aartsbisschop de tweede.”
De ”enthronement”, de inauguratie vanmiddag van de aartsbisschop van Canterbury, zorgt voor grote drukte in Canterbury. De stad in het graafschap Kent ligt op slechts een kwartier rijden van Dover, de kustplaats die dankzij zijn veerhaven Engeland verbindt met het Europese vasteland. Hotels zijn al wekenlang uitverkocht. Vanuit alle landen waar de Anglicaanse Kerk aanwezig is, reisden vertegenwoordigers naar de stad waaraan de zetel van de kerkleider is verbonden.
Zelf heeft Justin Welby, de evangelicale geestelijke die de functie van aartsbisschop op zich neemt, niet zo veel op met de pracht en praal waarmee de ”enthronement” gepaard gaat. In de jaren dat hij het kerkelijke ‘handwerk’ deed in een parochie ontwikkelde hij allerlei nieuwe vormen van kerk-zijn, bedoeld om de terugloop van het kerkbezoek te stoppen. Niet het hoogkerkelijke, maar de eenvoud was daarbij zijn handelsmerk.
Met die benadering toont Welby zich een „mensenmens”, zegt een vrouw in The Bell and Crown, een vlak bij de kathedraal gelegen eetcafé. „Een verschil met de vorige aartsbisschop, Rowan Williams. Die was echt theoloog. Niet iemand die zomaar even een praatje komt maken in de pub.”
Inwoners van Canterbury kijken met gemengde gevoelens naar de ”enthronement”, zegt barman Nathan van The Bell and Crown. „De stad zit een week helemaal op slot. De bevoorrading van winkels is lastig. En wat klandizie betreft zijn het voor ons geen drukke dagen. Er zijn wel veel mensen, maar die komen niet om uitgebreid te winkelen.”
Hoewel de leider van de kerk de titel aartsbisschop van Canterbury draagt, is hij weinig in de stad aanwezig. Bij het stedelijk museum van Canterbury legt een baliemedewerker aan een groep Australische toeristen uit dat de kerkleider de meeste tijd in Londen verblijft. „Alleen tijdens Pasen en Kerst is hij hier en leidt hij de kerkdiensten die hier in de kathedraal worden gehouden.” De museummedewerker roemt desondanks de „unieke rol” die de aartsbisschop vervult. „Koningin Elizabeth neemt in dit land de eerste plaats in, de aartsbisschop de tweede.” En premier Cameron? Grijnzend: „Die komt op dit lijstje niet eens voor in de top 10.”
Ooit was de aartbisschop niet alleen in naam aan Canterbury verbonden. De eerste kerkleider in de Engelse stad, de monnik Augustinus, die de opdracht had Engeland te kerstenen, leidde vanuit het graafschap Kent de stichting van parochies. Nog steeds is te zien waar dat gebeurde. Op een kilometer afstand van de kathedraal, waar Welby als 105e opvolger van Augustinus wordt ingehuldigd, liggen de ruïnes van de allereerste kerken in Canterbury.
In een donkerblauwe jas met dito pet en handschoenen, valt Peter Hughes, prior van het klooster San Gregorio al Celio in Rome, niet op in het Engelse straatbeeld. De rooms-katholieke geestelijke is vanuit Italië overgekomen voor de ceremonie. Hij is blij met het aantreden van de aartbisschop: „Welby is een leidersfiguur. Zo iemand heeft de Anglicaanse Kerk hard nodig. Er is veel diversiteit en de kerk mist een centrale leiding zoals Rome die heeft. Welby moet veel meer het gesprek tussen de vleugels in de kerk op gang proberen te houden.”
Zelf maakte Hughes ongeveer tien jaar geleden de overstap van de Anglicaanse naar de Rooms-Katholieke Kerk. Die keuze ziet hij de kerk als geheel nog niet maken. „Maar ik hoop dat Welby de kerkelijke eenheid op de agenda blijft zetten.”
Evensong zonder koor
Een evensong zonder koorzang, in de crypte van de kathedraal van Canterbury. Aan de vooravond van de ”enthronement”, wordt tijdens de dagelijkse korte kerkdienst gebeden voor Justin Welby.
In de historische, duizend jaar oude crypte van de kathedraal komen enkele tientallen mensen deze woensdagmiddag bijeen. De Schriftlezingen zijn uit Psalm 104, die in de aloude King Jamesvertaling beurtelings door een geestelijke en de aanwezigen vers voor vers wordt opgezegd. Daarna volgen Exodus 9 –de plagen in Egypte– en Hebreeën 12:3-15.
In de voorbede is er aandacht voor aartsbisschop Welby en zijn gezin, maar ook voor wereldwijde nood. Na afloop van de dienst doet de deken van de kathedraal, dr. Robert Willis, de aanwezigen persoonlijk uitgeleide.