Nieuw kabinet Israël bijna klaar
JERUZALEM – De Israëlische premier Netanyahu van Likud-Beiteinu presenteert naar verwachting deze week zijn nieuwe kabinet aan president Peres. De premier heeft tot zaterdagavond de tijd de poppetjes in te vullen.
De grootste partijen in de coalitie, Likud-Beiteinu en Yesh Atid, waren het vanmorgen nog oneens over de vraag wie minister van Onderwijs moet worden. Likud-Beiteinu wil dat de huidige minister, Gideon Sa’ar, op deze post blijft, omdat de prestaties van scholieren onder zijn bewind zijn verbeterd. Yesh Atidleider Yair Lapid wil echter dat zijn tweede man, rabbijn Shai Piron, onderwijsminister wordt.
Andere partijen die meedoen zijn Hatnuah van Tzipi Livni en Bayit Yehudi van Naftali Bennett. Het was vanmorgen nog onduidelijk of Kadima meedoet aan de coalitie, omdat het onzeker was of leider Shaul Mofaz een ministerspost zou krijgen. De verkiezingen van 22 januari veranderden Kadima van de grootste partij in de kleinste. Verwacht wordt dat Moshe Ya’alon van Likud-Beiteinu Ehud Barak gaat vervangen als defensieminister.
Bij de coalitiebesprekingen heeft Lapid twee grote overwinningen geboekt. Hij is erin geslaagd de twee ultraorthodoxe partijen, Shas en Verenigd Thora Judaïsme, buiten de deur te houden. Deze partijen moeten zich nu aansluiten bij de oppositie, geleid door de Arbeiderspartij.
Ook slaagde Lapid erin de omvang van het kabinet te reduceren. Het aftredende kabinet telde maar liefst 30 ministers, het nieuwe 21 of 22 ministers. In zijn verkiezingscampagne had Lapid achttien ministers beloofd.
Lapid was zelf het liefst naar Buitenlandse Zaken gegaan, maar Netanyahu wil deze post vasthouden voor Avigdor Lieberman. Lieberman is (tijdelijk) afgetreden als minister van Buitenlandse Zaken omdat er een onderzoek naar corruptie tegen hem loopt. Zodra dat is afgerond, keert Lieberman terug.
Lapid neemt nu met tegenzin Financiën. Wie daar zit, maakt gegarandeerd vijanden. Tijdens de verkiezingscampagne gebruikte Lapid de slogan: ”Waar is het geld?” Dat mag hij nu beantwoorden.
De nieuwe baan zal Lapid veel hoofdbrekens kosten. Hij heeft namelijk de middenklasse verbetering beloofd. De huizenprijs moet naar beneden, het onderwijsniveau moet omhoog. Tegelijk gaat de economische crisis Israël niet voorbij. Lapid zal op de begroting voor 2013 (die er nog steeds niet door is) 14 miljard sjekel (bijna 3 miljard euro) moeten bezuinigen.
Lapid zal proberen de middenklasse zo veel mogelijk te ontzien door geld weg te halen bij de religieuzen. De ultraorthodoxen ontvangen namelijk royale subsidies. Hij wil ook het aantal ultrareligieuzen dat militaire of vervangende dienstplicht doet drastisch verhogen. Ook wil hij het leger korten.
Maar het lijkt onmogelijk de middenklasse helemaal te ontzien. Daarin ligt de mogelijke val van Lapid: de kiezers hebben namelijk een hekel aan politici die hun woord niet houden.
Bij de coalitiebesprekingen lijkt weinig te zijn gesproken over de Palestijnse kwestie. Deze speelde ook al nauwelijks een rol in de stembuscampagne. Mocht het zo zijn dat het kabinet toch serieus met het vredesproces aan de slag gaat, dan liggen de moeilijkheden voor het oprapen. Een deel van de coalitie (Tzipi Livni van Hatnuah en mogelijk Kadima) wil dat de vredesonderhandelingen voor een Palestijnse staat worden voortgezet. Maar het rechterdeel van de coalitie denkt daar tegengesteld over, en zou het liefst de nederzettingen op de Jordaanoever uitbreiden. De Palestijnse kwestie kan dus makkelijk een splijtzwam worden.