SP: Doe maar „deltaplan”

Een „deltaplan” tegen de oplopende werkloosheid, dát moet volgens SP-leider Roemer het actuele antwoord zijn op de economische crisis. Maar omdat de SP’er deze term niet echt uitwerkt, valt te vrezen dat het idee op de vuilnisbelt van de geschiedenis terechtkomt. Als een tegemoetkoming aan het kabinet kan dit „deltaplan” in elk geval moeilijk beschouwd worden. Eerder als een poging om naast het kabinetsbeleid iets volstrekt anders te plaatsen, iets wat concreetheid suggereert maar in feite tamelijk vaag is. Voeg dit bij de zware termen die Roemer gebruikt om het beleid van de coalitie te typeren („asociaal afbraakbeleid”), en de conclusie is helder: van hem hoeft Rutte geen hulp te verwachten.

GL: Geen straaljagers a.u.b.

Kom bij GroenLinks-leider Van Ojik niet aan met het argument dat er geen alternatieven zijn voor het kabinetsbeleid. Hij schudt ze zo uit zijn mouw: koop geen straaljagers, leg geen Blankenburgtunnel aan –„scheelt weer één miljard”– en stop met milieuvervuilende subsidies. „Nee bezuinigen ís niet moeilijk. Je moet politieke keuzes maken”, hield hij de coalitie dinsdag voor. Maar zou GroenLinks zich misschien kunnen aansluiten, paait PvdA-leider Samsom, bij de belangrijkste denklijn van de coalitie: nu niet extra bezuinigen, maar pas in 2014? Van Ojik geeft geen krimp. Wat híj wil, is fiscale vergroening en een goed werkgelegenheidsplan. Samsom wordt zelfs daar blij van: „Ik constateer tot mijn vreugde dat u met ons meedenkt.” Van Ojik is zuiniger: „Ik gun u uw vreugde.”

PvdD: Radicaal anders

De PvdD heeft weinig met de VVD. Toch was partijleider Thieme blij verrast toen zij in Het Financieel Dagblad las dat VVD-collega Zijlstra tot het inzicht was gekomen „dat wij te maken hebben met structureel lagere economische groei” en dat „ons dat dwingt tot de erkenning dat wij nog steeds op te grote voet leven.” Wauw, dacht Thieme, dit lijkt wel een uitgestoken hand. Zelf hield zij het in het debat van dinsdag vooral bij het presenteren van een radicaal alternatief. Volgens haar kampen wij met een „systeemcrisis”, die tot uiting komt in „plofkippen, plofwielrenners, plofbanken, plofpensioenen, plofhypotheken en plofpolitici”. Daarom moet er een beleid komen gericht op „een circulaire economie die zich beweegt binnen de grenzen van wat de aarde aankan.” Of Thieme mee wil denken met de coalitie? Nou… liever omgekeerd: laat de coalitie maar met haar meedenken.

PVV: Omlaag die belasting

De PVV wil sowieso niet meedenken en tekent vooral verzet aan tegen het kabinetsbeleid. Om de economie uit het slop te trekken is er volgens Wilders maar één recept: lagere belastingen. Het kabinet belast Nederland juist plat en sloopt daarmee economie, koopkracht en consumptie. Dinsdagavond zwaaide Wilders met de CPB-doorrekening van de verkiezingsprogramma’s waaruit bleek dat zijn partij op al die punten, op de korte termijn althans, het beste scoorde. „Omdat wij slim bezuinigden op gekke dingen zoals vergroening”, aldus Wilders. Voor de extra bezuinigingen had hij ook een alternatief: „Wij geven dit jaar 4 miljard aan ontwikkelingshulp. Waarom laten wij Afrika niet even zijn eigen boontjes doppen?”

CDA: Stofkam door akkoord

Hoe premier Rutte ook probeerde het CDA aan zijn kant te krijgen –„Ik ken het CDA als een betrouwbare bestuurderspartij met een enorme liefde voor dit mooie land” en: „Wij zullen héél goed luisteren naar de wensen in de kring van de christendemocratie”– bewaarde fractieleider Buma afstand tot het kabinet. Goede plannen wil hij steunen, slechte niet, is het mantra van de CDA-leider. Nieuwe lastenverhogingen vindt het CDA bijvoorbeeld geen goed plan, loonmatiging en overleg met de sociale partners juist wel. Buma riep het kabinet op voor nieuwe bezuinigingen eerst de stofkam door het regeerakkoord te halen. „Dat bevat 4 miljard euro aan cadeaus die PvdA en VVD zichzelf hebben gegeven.”

D66: Hulp nu verder weg

Waar de meeste partijen het overleg tussen kabinet en vakbonden toejuichen, is D66-leider Pechtold juist op zijn hoede. Bevreesd als hij is dat dit afbreuk zal doen aan hervormingen die het kabinet heeft aangekondigd op de arbeidsmarkt. „Die doorvoeren, biedt duidelijkheid en alleen dat biedt perspectief op werk en groei”, meent Pechtold, die opzichtig door Samsom werd uitgenodigd om met voorstellen te blijven komen. „Ik ken zijn partij: er zitten altijd briljante tussen”. Desondanks lijkt D66 ietwat te vervreemden van het kabinet, dat in het nieuwe bezuinigingspakket tot woede van Pechtold óók kort op onderwijs. „Ik geef het signaal maar: hulp voor het sociaal leenstelsel, hulp voor welk akkoord dan ook, is vandaag een stap verder weg.”

SGP: Denkt u aan zondag?

Als een van de weinige fractievoorzitters interrumpeerde SGP-leider Van der Staaij dinsdag niet één keer. Toch gaf ook hij zijn visitekaartje af. Daarop staat met hoofdletters geschreven dat de SGP bereid is mee te denken over de bestrijding van de crisis, maar niet tot elke prijs. De effecten van het kabinetsbeleid op gezinnen, mantelzorgers en bedrijven worden scherp bezien en bovendien zal er tegenover de constructieve houding van de partij wél iets moeten staan. Bijvoorbeeld dat het kabinet de SGP niet „tegen de schenen schopt” bij niet-materiële kwesties als zondagsrust, medische-ethiek of de vrijheid van onderwijs. In de woorden van Van der Staaij: „Een kabinet dus dat minder paars is en meer oranje.”

CU: WW-plan pervers

Verwoede pogingen deed Slob dinsdag om het kabinet te bewegen al vóór het overleg met de sociale partners een groots gebaar te maken en de WW-versobering te schrappen. De CU-leider noemde die maatregel „pervers” en „een steen des aanstoots.” Verder dan een geste naar de bonden om met een alternatief te komen, ging het kabinet echter niet. Slob, die Rutte opriep minder procesmanager en meer leider te zijn, noemde het wel „fantastisch” dat het kabinet zich bij tegenwind, niet zoals het vorige kabinet –en eigenlijk ook Balkenende IV– terugtrekt in het Catshuis, maar „de handen uitsteekt naar sociale partners en parlement.” Een sociaal akkoord zal voor de CU niet vrijblijvend zijn, aldus Slob.

50Plus: Taskforce 45-plus

50Plus-leider Krol kan bij het huidige kabinet totaal geen visie ontdekken. „Het is gefixeerd op de beruchte 3 procent, en heeft verder oogkleppen op.” In de nieuwste bezuinigingen, vervat in ondermeer een recente brief van minister Dijsselbloem van Financiën, ziet Krol niets. „Deze brief is ondoordacht, onbetrouwbaar en wat ons betreft onrechtvaardig.” De partij wil van het kabinet vooral drie zaken: meer investeren in plaats van lasten verzwaren, een compactere en kleinere overheid met minder bestuurslagen –de provincies mogen verdwijnen–, en het verhogen van de consumptieve bestedingen van huishoudens. Ook moet er een “taskforce 45plus” komen.