In een jaar tijd steeg het aantal huiseigenaren dat meer dan vier maanden achterloopt met het betalen van de hypotheek met bijna een kwart, zo becijferde het BKR. Het aantal wanbetalers liep vorig jaar op van 62.453 naar 77.145 en nam sneller toe dan het BKR had verwacht. Nu donderdag bekend werd dat de werkloosheid nog verder oploopt, vreest het bureau dat het aantal wanbetalers verder zal groeien.

Het BKR signaleert dat banken of andere geldverstrekkers geen zicht hebben op betalingsachterstanden van hun klanten, omdat openstaande schulden bij de Belastingdienst, nutsbedrijven, woningcorporaties en ziektenkostenverzekeraars niet worden geregistreerd. Staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken heeft de Tweede Kamer en het BKR toegezegd dat ze voor 1 april bekijkt of een breder registratiesysteem wenselijk en mogelijk is.

Zegsman Roland Kroes van hypotheekverstrekker SNS Reaal kon vrijdagmiddag desgevraagd nog niets zeggen over het aantal klanten met een betalingsachterstand. „In april komen we met de jaarcijfers. In het algemeen kun je zeggen dat de economische omstandigheden en de niet zo rooskleurige vooruitzichten leiden tot dit soort betalingsachterstanden bij onze klanten”, aldus de woordvoerder. „SNS heeft een aantal jaren geleden al besloten om direct op betalingsproblemen van klanten in te springen. Iemand kan een keer een maand achterlopen met zijn betaling door een dure reparatie van de auto, maar als het structureel wordt, nemen we contact met hem op.”

SNS Reaal probeert in zo’n geval samen met de klant aan een oplossing te werken. „Groot probleem is dat sommige mensen moeite hebben hun uitgavenpatroon en levensstijl aan te passen aan de omstandigheden”, aldus Kroes. „Als een stel allebei werkt, en een van de twee raakt werkloos, dan zul je de uitgaven daarop sterk moeten aanpassen. Je moet dan bijvoorbeeld niet meer je boodschappen bij Albert Heijn blijven doen, maar bij de Aldi. Dat besef dringt nog niet tot iedereen door. We willen mensen helpen om die omslag in hun denken en doen te maken.”

Rik Op den Brouw, directeur particulieren bij de Rabobank, zei vrijdag op Radio 1 dat bij de Rabobank vorig jaar 4700 van de 1,1 miljoen klanten een betalingsachterstand van de hypotheek hadden. Volgens hem is niet de werkloosheid de grootste veroorzaker van betaalschulden, maar echtscheiding.

Mark Binnendijk van Van Rijsbergen spaar- en hypotheekadviseurs uit Katwijk krijgt naar eigen zeggen slechts „sporadisch” signalen van geldverstrekkers dat hun klanten de hypotheeklasten niet meer kunnen opbrengen. „Gelukkig blijft het probleem in onze doelgroep zeer beperkt. Merkbaar is wél dat de vraag naar hypotheken sterk is gedaald door de kwakkelende huizenmarkt en de strengere spelregels rond geldverstrekking.”

Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) noemt de betaalachterstanden van mensen met een hypotheek zorgelijk. „We merken dat mensen steeds meer burgers moeite hebben aan alle betalingsverplichtingen te voldoen”, zegt woordvoerder Gabriëlla Bettonville desgevraagd. „De koopkracht daalt voortdurend en de rek bij burgers is eruit. We zijn het als burger niet gewend om het met minder te doen. Terugschakelen blijkt lastig. Mensen die gestructureerd leven en planmatig te werk gaan, kunnen doorgaans beter met financiële tegenwind omgaan dan mensen die bij de dag leven.”