Radicaalislamitische groepen dreigden de historische werken te vernietigen. Ruim 95 procent van de documenten is inmiddels in veiligheid gebracht. „Mensen hebben hun leven gewaagd om dit voor elkaar te krijgen. Het is geweldig dat het is gelukt dit wereldberoemde erfgoed te redden”, aldus Ploumen.

Bij de operatie waren de Malinese ministeries voor Cultuur en Onderwijs, de gouverneur van Timboektoe, het Ahmed Baba Instituut, de door Nederland gesteunde Malinese organisatie Savama DCI en een lokale organisatie betrokken. Het initiatief voor de hulp kwam van het Prins Claus Fonds.

Volgens Ploumen zijn de documenten „essentieel voor het behoud van de cultuurgeschiedenis van Mali”. Door de hulp „draagt Nederland bij aan de samenhang in een maatschappij die nu in een ernstig conflict verkeert”, voegt ze eraan toe.

Timboektoe viel april vorig jaar in handen van de radicale groepen. Zij verwoestten daarna oude graftombes, moskeeën en ander erfgoed dat in hun ogen heidens is. Het leidde tot internationale verontwaardiging. Het Internationaal Strafhof (ICC) waarschuwde destijds dat dit soort vandalisme een oorlogsmisdaad is.

Eind vorige maand staken de rebellen kort voor de verovering van de stad door Franse militairen het Ahmed Baba Instituut in brand. De schade bleef beperkt. Het instituut herbergt een collectie kwetsbare oude documenten die dateren uit de 13e eeuw en heeft meer dan 20.000 wetenschappelijke manuscripten.

Timboektoe was eeuwenlang een belangrijk centrum van islamitische godgeleerdheid. De woestijnstad heeft daarom veel cultuurschatten verworven en was tot voor kort een belangrijke toeristische trekpleister. Het staat sinds 1988 op de Werelderfgoedlijst van de Unesco en is ook bekend als de ‘stad van de 333 heiligen’.