Vorig jaar werd er in totaal 5.861.800 liter gedronken, waarvan 100.400 liter alcoholvrij bier. Daar kwam nog eens 26.185 liter wijn bij plus 217.903 flessen sekt. Dat is behoorlijk wat, maar het beeld wordt iets genuanceerder als men kijkt naar het aantal bezoekers: 5,9 miljoen (2002).

Veel minder bekend dan de alcoholconsumptie is de herkomst van het traditionele Beierse feest. Het evenement vindt namelijk zijn oorsprong in een koninklijk huwelijk dat op 12 oktober 1810 werd gesloten tussen kroonprins Lodewijk I van Beieren en prinses Therese von Sachsen Hildbrughausen.

Lodewijk was een telg uit de dynastie van de Wittelsbachers. Hij werd geboren op 25 augustus 1786, drie jaar voor het uitbreken van de Franse Revolutie. Die zou niet alleen voor Frankrijk, maar ook voor Duitsland en Lodewijk grote gevolgen hebben. Toen na een aantal woelige jaren van chaos en terreur Napoleon I in Parijs aan de macht kwam, bleven zijn ambities niet tot Frankrijk beperkt. Na zijn kroning in 1804 tot keizer stortte hij zich vol overgave op de andere landen van Europa.

De verovering van het Duitse Rijk zorgde voor een flinke verandering in de politieke verhoudingen. De meeste staatjes waaruit Duitsland op dat moment bestond, verloren hun onafhankelijkheid. Sommige Duitse vorsten sloten echter een verdrag met de Franse keizer en wisten zo hun zelfstandigheid te bewaren. Een van hen was de vader van Lodewijk, Maximiliaan IV Jozef, keurvorst van Beieren. Als gevolg van dit verdrag werd Beieren een koninkrijk met als eerste koning Maximiliaan I Jozef. Zoon Lodewijk nam vervolgens dienst in het leger van Napoleon, zoals hij zelf ook had gedaan van 1777 tot 1789.

Op 12 oktober trad kroonprins Lodewijk in de Beierse hoofdstad met zijn Therese in het huwelijk. De officiële plechtigheden hadden een sterk nationaal (Beiers) karakter en vormden een grote lofzang op het jonge koninkrijk en het huis van de Wittelsbachers. Vijf dagen lang vormde München het toneel van allerlei festiviteiten met muziek en dans.

Om het eenvoudige volk ook bij de heuglijke gebeurtenis te betrekken, stelde Franz Baumgartner, koetsier en lid van de Beierse nationale garde, voor paardenrennen te organiseren. Koning Maximiliaan was meteen verkocht. Op 17 oktober vond de race plaats, die tevens het officiële einde van alle feestelijkheden vormde. Winnaar werd Baumgartner zelf. De wei waarop het afsluitende feest werd gehouden, kreeg ter ere van de bruid de naam ”Theresienwiese” mee. Familieleden van de koning bedankten op de feestwei kinderen in traditionele, Beierse kleding met gedichten, bloemen en vruchten van het land.

Omdat de paardenrennen zo’n doorslaand succes waren, besloten de inwoners van München dat het evenement het jaar daarop op hetzelfde tijdstip opnieuw zou plaatsvinden. Dat was het geboorte-uur van wat later uitgroeide tot het Oktoberfest. Nog altijd wordt deze gehouden op de ”Theresienwiese” -kortweg ”Wiesn” genoemd- die zich toentertijd aan de rand van München bevond, maar nu midden in de stad ligt.

Pikant detail is dat op het eerste Oktoberfest nog geen bier werd geschonken. Pas in 1818 kreeg Anton Gruber toestemming om in zijn tentje dorstige bezoekers het gerstenat aan te bieden. Een ander verschil tussen toen en nu is dat het feest niet langer alleen in de maand oktober plaatsheeft, maar al half september begint. De afsluiting is traditioneel in het eerste weekend van oktober.

Na de dood van zijn vader Maximiliaan in 1825 werd Lodewijk gekroond tot koning van Beieren. Op een bekend schilderij van Joseph Karl Stieler is hij te zien in zijn kroningsgewaad, dat is nageaapt van Napoleon I en sterk doet denken aan de uitbundige dracht van de Franse Lodewijks ten tijde van het Ancien Regime, de periode voor 1789. De kroon en de scepter zijn vervaardigd door de Franse zilversmid Martin-Guillaume Biennais. Op de kroon ligt een exemplaar van de grondwet. De koning draagt de band van de Hubertusorde, waarvan hij de grootmeester was.

Lodewijk I is vooral bekend geworden als de man die het ”bierdorp” München omvormde tot „een glanzend middelpunt” van kunst en wetenschappen, aldus een Duits historicus. De koning, die van München graag een nieuw Athene wilde maken, bevorderde de neoclassicistische stijl, liet vele bouwwerken verrijzen en maakte van de stad een van de culturele centra van het Duitse Rijk.

De Beierse vorst was een liefhebber van historische schilderingen en wilde in fresco’s die hij liet maken alle sagenthema’s uit de Duitse geschiedenis behandeld zien. Verder verzamelde hij veel schilderijen die een belangrijke plaats kregen in de Pinakothek, een museumcomplex in München. De collectie varieert van kunstwerken uit de late Middeleeuwen tot hedendaagse kunst.

Als rechtgeaarde filhelleen steunde Lodewijk de Griekse onafhankelijkheidsoorlog (1821-1830) tegen de Osmaanse Turken. Na afloop van die strijd verkoos het Griekse parlement zijn 17-jarige zoon Otto in 1832 zelfs tot koning van Griekenland. Otto zou de rit in Griekenland overigens niet uitzitten. De impopulaire, kinderloze en weinig begaafde koning, van wie de bevolking meer economische ontwikkeling en meer democratie eiste, werd na een volksopstand in oktober 1862 door de voorlopige regering afgezet. Die verruilde hem voor een Deense prins, waarna Otto met zijn gemalin Amalia van Oldenburg naar Beieren terugkeerde, waar hij in 1867 overleed.

Een jaar later overleed ook zijn vader. Die was op dat moment allang geen koning meer. Het jaar 1848 had een einde gemaakt aan zijn koningschap. In dat jaar woei er in heel Europa een revolutionaire wind, die de deur van het koninklijk slot in Beieren niet voorbijging. Bovendien had de bejaarde Lodewijk een verhouding -platonisch volgens sommigen- met de jonge danseres Lola Montez, die hij in de adelstand had verheven en overlaadde met geschenken. Met name bij de adel en onder studenten was de mooie maîtresse weinig gezien. Deze omstandigheden leidden ertoe dat Lodewijk I, twintig jaar voor zijn dood, zijn troon moest afstaan aan zijn zoon Maximiliaan II.