De raad adviseerde donderdag om de opheffingsnorm van een basisschool te verhogen naar honderd leerlingen. Nu geldt een opheffingsnorm van 23 voor de laatst overgebleven school. De verhoging is onder meer nodig om voldoende onderwijskwaliteit te kunnen bieden, aldus de Onderwijsraad.

Staatssecretaris Dekker zei donderdag bij de presentatie van het rapport dat niets doen geen optie is. Maar de norm van honderd leerlingen vindt hij aan de hoge kant: „Die is fors, maar het laat zien dat we de gevolgen van krimp met urgentie moeten aanpakken. Ik wil met ouders, schoolbestuurders en wethouders die het betreft, in gesprek.”

De fracties van CDA, ChristenUnie en SGP in de Tweede Kamer vinden de voorgestelde norm ook te hoog. CDA-Kamerlid Rog betitelt het rapport als „eendimensionaal Randstaddenken. De Onderwijsraad kan beter nadenken over manieren om de onderwijskwaliteit op kleine scholen te verbeteren.”

Volgens ChristenUnie-Kamerlid Voordewind komt de keuzevrijheid van ouders in het gedrang door dit voorstel. Fuseren is niet altijd de oplossing, zegt Voordewind: „Van bijzondere scholen zoals christelijke scholen blijft dan soms niets meer over.”

De SGP vindt het goed dat met het oog op krimp en kwaliteit gekeken wordt naar de ondergrens voor het aantal leerlingen. „De Onderwijsraad legt de lat wel meteen erg hoog. Er zijn verstandiger alternatieven. De vrijheid van ouders kan hierdoor namelijk onder druk komen te staan”, aldus een woordvoerder.

Alle onderwijsorganisaties zijn kritisch over de nieuwe norm. De Besturenraad, de koepel van 2200 christelijke scholen, noemt de aanpak „te rigoureus” en „disproportioneel.” Volgens de koepelorganisatie komt het bestaansrecht van ruim 1300 scholen op de tocht te staan.

De VGS, de koepel van reformatorische scholen, is verbaasd over de radicaliteit van het advies. Volgens een woordvoerder is de raad ten onrechte negatief over kleine scholen. De koepel van de gereformeerd vrijgemaakte scholen, de LVGS, heeft berekend dat ongeveer een op de drie gereformeerde scholen zijn deuren moet sluiten. Ook de Algemene Onderwijsbond en VOS/ABB willen nog eens kritisch kijken naar de voorgestelde norm. De CNV-onderwijsbond vreest de opkomst van „spookdorpjes.”