Hij is een robuuste Oostenrijker die prima in een gelikte reisgids zou passen. Gedrongen, gebruind, gehard; een echt buitenmens en een bergliefhebber. Een afstammeling van jagers en berggidsen, zoals hij zelf zegt. Ernst Eiter, ook wel Schmatz –smakker of klapzoen– genoemd.

Waar hij die bijnaam precies aan te danken heeft, vertelt hij niet. Maar hij laat zich erop voorstaan als was het een geuzennaam. Dat leidt tot speculaties. Kust hij graag? Heeft hij een blauwtje gelopen? Smakt hij vreselijk bij het eten? Eiter lacht slechts geheimzinnig.

Hij is een legende in de Oostenrijkse Pitztalregio. Al ruim dertig jaar is hij er actief als leider van een bergschool en een privéskischool. Mensen gaan graag met hem op pad, want onder zijn grootspraak en sterkte verhalen verbergt hij ongekend veel kennis over de regio en een uitstekend ontwikkeld zesde zintuig.

Dus gidst hij toeristen rond, onder meer over de Pitztaler gletsjer – de hoogstgelegen gletsjer van Oostenrijk op 3440 meter hoogte. De gletsjer wordt omgeven door een populair skigebied met 29 kilometer aan pisten, waar jaarlijks duizenden toeristen op afkomen.

Het ijs is prachtig: golvend en glibberig, met diepe, donkere holen, puntige, kegelvormige gaten en machtige, meterslange spleten. Steile, loodrechte ijswanden brengen bezoekers in een soort bevreesde vervoering.

Maar de gletsjer is ook vies. Er ligt hier en daar een donker laagje ligt over het blauw-witte ijs. „Saharazand, aanslag van vliegtuigkerosine en andere vervuiling”, aldus Eiter. Niet iets van recente jaren, wel iets waar de reisgidsen niet mee te koop lopen. En ook iets waar elke milieubewuste toerist van op de hoogte moet zijn.

De aanslag levert een probleem op. IJs dat door vervuiling is verkleurd smelt sneller, omdat het langer warmte vasthoudt. Dat is ook te zien aan de gletsjer. De laatste decennia is de ijsvlakte in omvang teruggelopen met ongeveer 10 meter per jaar.

Lappen grind liggen op de plekken die vroeger nog bevroren waren. De kieren tussen het ijs worden breder. En het smeltwater lijkt elk jaar een grotere draaikolk te vormen onder het ijs.

Eiter haalt zijn schouders op. „We kunnen er niets tegen doen”, zegt hij, terwijl hij zijn groep toeristen helpt met het onderbinden van hun gepunte stijgijzers.

„Misschien kunnen jullie het ijs schoonmaken”, zegt een toerist, half lachend, half gemeend. Eiter kijkt hem even aan. „We kunnen beter de wereld schoonmaken”, antwoordt hij gevat, terwijl hij zijn groep door het natuurschoon leidt. Want natuurschoon blijft het.

Saharazand en vliegtuigkerosine zijn niet de enige aspecten die de Pitztaler omgeving beïnvloeden. Het toenemende toerisme –hoe gewenst ook– heeft onvermijdelijk zijn weerslag op het milieu. Met name wintersporters komen graag in het Pitztal, maar ook in de zomer weten bezoekers de nabij Innsbruck gelegen streek te vinden.

„Het wordt hier steeds leuker voor mensen”, aldus Eiter. „Vroeger waren de bergen alleen geschikt voor fitte mensen. Tegenwoordig zijn er mogelijkheden voor iedereen. Toeristen kunnen bijvoorbeeld de berg op met een gondel, en te voet afdalen.”

Eiter maakt zich niet zo druk om de vervuiling, –„ze is onvermijdelijk”. Ook de regio Pitztal ziet geen problemen. Wel is er een gratis busverbinding in het leven geroepen om toeristen naar de gletsjer en het wandelgebied Rifflsee te vervoeren. Daarnaast bieden sommige hotels kortingen aan mensen die bij aankomst hun autosleutel inleveren. Daarmee hopen de toerismebranche de omgeving zo lang mogelijk aantrekkelijk te houden.

Eiter is blij met alles wat de bergen ten goede komt. Ze zijn z’n lust en z’n leven, en dat laat hij weten ook. „Wij berggidsen houden ervan onze gasten de schoonheid van de natuur in ons land te laten zien.”

Behendig plaatst hij zijn stijgijzers op de rand van de gletsjer en pakt zijn rugtas uit. Er komt brood tevoorschijn, en zoute, Oostenrijkse worst. En paprika en tomaat. Kaas en boter. Zijn jas doet dienst als picknickkleedje. De toeristen vleien zich neer en genieten van het Oostenrijkse lekkers.

„Waar komt uw bijnaam nou vandaan?” vraagt een bezoeker met volle mond. Eiter kijkt geamuseerd, haalt zijn schouders op. Wil de romantiek in stand houden. Maar de groep blijft het proberen. „Ik maak smakgeluiden”, biecht hij dan op.

Hij heeft gelijk: soms kan het geen kwaad de werkelijkheid wat romantischer voor te stellen.

www.pitztal.com

Het Pitztal

Het Pitztal is genoemd naar de rivier de Pitze (ook wel Pitzbach genoemd), die door het dal stroomt.

De regio is voornamelijk bekend om zijn goede en ruime skipistes. Er zijn uitstekende liften en restaurants op grote hoogte. Ook heeft het gebied een beroemde sneeuwmachine: het is vooralsnog de enige machine die op zo grote hoogte kunstmatige sneeuw kan fabriceren.

In de zomer is het Pitztal vooral populair vanwege de vele mogelijkheden voor bergwandelingen. Echte klimmers bedwingen de Wildspitze van 3774 meter hoog. De gletsjer is geschikt voor iedereen die goed ter been is. Voor de kinderen zijn er natuurtochten, georganiseerd door het vorig jaar bekroonde natuurpark Kaunergrat.