Ruim 15 uur later dan gepland legde EU-voorzitter Van Rompuy vrijdagmorgen vroeg een ontwerp op tafel waarin het budget wordt teruggebracht van de huidige ruim 1 biljoen euro tot 960 miljard. Dat is een korting van nog eens 13 miljard ten opzichte van de plannen die al in november op tafel lagen, maar waarover toen geen akkoord werd bereikt.

In het voorstel moet Nederland inleveren op de vaste korting van 1 miljard euro die het momenteel als netto-betaler ontvangt op de EU-afdracht. Die korting daalt naar 650 miljoen euro. Daar staat tegenover dat de totale afdracht ook daalt nu de EU er voor het eerst in de geschiedenis in geslaagd lijkt een meerjarenbegroting te hebben ontworpen waarin het budget niet stijgt maar daalt. Ook krijgt Nederland in de plannen een korting van 360 miljoen euro op de verplichte btw-afdracht aan Brussel. Hoewel Nederland anderzijds wel meer douane- en landbouwheffingen moet afdragen, stelde het kabinet vrijdagmorgen dat onder de streep de huidige korting van 1 miljard behouden blijft.

Het kostenplaatje is voor Nederland van belang omdat VVD en PvdA in hun begroting voor de komende jaren zijn uitgegaan van handhaving van de huidige afdrachtkorting van 1 miljard euro per jaar. Een lagere korting kan zo een gat slaan in de al nauw sluitende begroting.

De deal is, zoals zo vaak in EU-verband, een complex compromis tussen de belangen van verschillende landen. Daarin stond Nederland met Groot-Brittannië, Denemarken en Zweden aan de ene kant van het spectrum en Frankrijk, Spanje, Italië en Polen aan de andere zijde. De inzet was respectievelijk een forse korting op het EU-budget tegenover juist toenemende uitgaven gericht op landbouwsubsidies en regionale ontwikkeling. In het voorstel dat nu op tafel ligt, krijgen beide kampen wat toegeworpen: het totale budget gaat omlaag, terwijl de landbouwsubsidies ongeschonden blijven en er tevens geld komt voor regio’s met een hoge jeugdwerkloosheid. De korting op het EU-budget lijkt voor het belangrijkst deel ten kostte te gaan van transport-, telecom- en energieprojecten, maar ook van innovatie en onderzoek. Ook worden de salarissen van EU-ambtenaren bevroren.

De regeringsleiders en staatshoofden van de EU bogen zich vrijdagmorgen vroeg over de plannen, maar rond 10.00 uur werd de vergadering voor twee uur geschorst. Naast de regeringsleiders moet ook het Europees Parlement het voorstel nog accorderen. Rond 14 uur twitterde premier Rutte „nog druk overleg te voeren”.

Hij sprak met Europees president Herman Van Rompuy, die de onderhandelingen leidt. Ook had hij overleg met onder anderen de Franse president François Hollande en de Duitse bondskanselier Angela Merkel.