Henk Krol (50Plus): Ja, natúúrlijk liegt het CPB over ouderen
Op de bedding van een toenemende onvrede onder ouderen groeit zijn 50Plus als kool. Henk Krol (62), ooit strijder voor homorechten, schuwt in zijn nieuwe rol boude uitspraken niet.
Op zijn werkkamer in het Kamergebouw staan op een flip-over de punten gekalkt waarop 50Plus moet hameren. Alsof Krol ze nodig heeft als een geheugensteuntje.
Als dat zo is, dan zou dat niet eens vreemd zijn. Het is nogal wat dat ouderen treft dezer dagen: meer eigen risico in de zorg, minder zorgtoeslag, een hogere eigen bijdrage voor zorginstellingen, en dan worden in april óók eens nog de pensioenen gekort, die toch al jaren niet zijn aangepast voor inflatie.
De materie is bovendien vrij nieuw voor Krol. Nog niet zo lang geleden was hij als hoofdredacteur van de Gay Krant jarenlang de spreekbuis van homoseksueel Nederland en spil in de ijzersterke homolobby.
Nadat in 2001 het homohuwelijk door de Kamer wordt aangenomen en er zelfs Amerikaanse nieuwszenders bij de Eindhovenaar op de stoep staan, belandde hij in „een zwart gat.” Krap twee jaar terug raakt hij via partijoprichter Jan Nagel –die ooit de basis legde voor de politieke opmars van Pim Fortuyn– betrokken bij 50Plus. Tot Krols „verbazing” wordt hij er lijsttrekker. Na de verkiezingen in 2012 komt 50Plus met twee zetels de Kamer in.
Had u ook voor, zeg, de Betonvereniging kunnen lobbyen, of hééft u echt wat met ouderen?
„Uit mijn jeugd stamt al het gevoel dat ik wil strijden tegen onrecht. Ik kom uit een gemengd gezin. Mijn ene oma was protestants, mijn andere oma van joodsen huize. Beiden waren met een katholiek getrouwd. Op zondag kwamen ze samen en dan hoorde ik aan tafel de waarheid meerdere keren voorbijkomen, maar steeds in een iets andere gedaante. Eén ding was er echter gemeenschappelijk; dat je opkomt voor mensen die in de verdrukking zitten.”
Dat waren dus eerst homo’s en nu ouderen die ”geplukt” worden. Zelf bent u niet onbemiddeld. Kunt u zich verplaatsen in de besognes van deze mensen?
„Heel eerlijk: in het begin vereiste dat enig inlevingsvermogen. Maar toen ik besloot me voor ouderen te gaan inzetten heb ik me ook écht op hun zaak gestort. Ik ben bij mensen thuis geweest om te zien hoe je rondkomt van enkel een AOW’tje. Ik heb stage gelopen in verzorgingstehuizen om te kijken hoe het is om die strontluiers te verschonen, wat vaak niet bijtijds gebeurt omdat er te weinig handen zijn aan het bed. Mijn betrokkenheid is nu enorm.”
Uw voorlopers in de Kamer, AOV en Unie 55+, bleken politieke eendagsvliegen. Hoe gaat u dat voorkomen?
„Daarin moet ik vooral Nagel de credits geven, want die besloot niet al in 2010 mee te doen met de verkiezingen, maar eerst de partij in de steigers te zetten. Verder spreek ik vaak met Jet Nijpels (oud-fractievoorzitter van AOV, MtB) die een paar deuren verderop woont. Zij houdt me scherp om niet dezelfde fouten te maken als zij destijds.”
De partij 50Plus richt zich op het welbegrepen eigenbelang van één leeftijdsgroep. Is dat in de kern niet egoïstisch?
„Neen! Deze partij was nooit nodig geweest als andere partijen ouderen niet hadden verwaarloosd. Ik noem geen namen, maar een van de partijen waar uw krant op steunt, was de eerste die tegen mij zei: „Je hebt gelijk, Henk, we hebben het laten liggen.” In de Kamer was men ouderen vergeten, óók op de kieslijsten. Ik ben het op een na oudste Kamerlid. En ik ben toch zeker geen oude sok?”
Ouderen zijn religieuzer dan jongeren. Gaan we óók dat terugzien bij 50Plus?
„Mag ik een bekentenis doen? Ik betreur het dat religie zo veel terrein verliest in de maatschappij. Ik ben niet antireligieus en ik ben ervan overtuigd dat er een scheppende kracht achter deze fraaie wereld zit. Ik ben ook oprecht jaloers op mensen die religieus kunnen zijn.”
Maar zien we die jaloersheid nog terug, zoals omtrent de gewetensbezwaarde ambtenaar?
Fel: „Nee, want die ambtenaar is in dienst van de hele maatschappij. Hij moet zijn handtekening zetten, al mag hij van mij gerust weigeren om leuke toespraakjes te houden. Dat hoeft ook niet van de wet. Wel vind ik dat er ruimte moet blijven voor kerken om te kunnen vinden wat zij vinden, óók rond het weigeren van huwelijken.”
In de Sint-Jan in Den Bosch liet u dat in 2010 niet echt blijken…
„Hmm, klopt. Al heb ik afstand genomen van de verstoring van kerkdiensten en ben ik daar ook zelf niet ter communie gegaan. Maar ik vind best dat ik tegen kerken mag zeggen: Ik denk dat jullie fout zitten.”
Plots zwaait de deur van Krols kamer open. Het is partijvoorzitter Willem Holthuizen (75), die een dagje op visite is bij de fractie. „We zitten nú op 7000 leden!” roept hij enthousiast. „Wow”, zegt Krol terwijl hij met beide handen op de tafel slaat.
Het gaat 50Plus inderdaad voor de wind. Alleen al in januari kreeg de partij er 1500 leden bij en ook op het vorige week gelanceerde Meldpunt Koopkrachtdaling loopt het storm. Ook uit de peilingen blijkt dat 50Plus in toenemende mate ouderen weet aan te spreken. De partij zou nu zelfs goed zijn voor acht of negen zetels.
Die opmars heeft veel, zo niet alles, te maken met de loonstrookjes die deze maand op de mat vielen. Met name bij ouderen met aan aanvullend pensioen vielen die nogal tegen. En dan komt daar in april nog een pensioenkorting bovenop.
De groei van 50Plus in de peilingen laat ook andere partijen niet onberoerd. Zo riepen deze week SP en PVV om het hardst op te komen voor ouderen, die binnen afzienbare tijd 50 procent van het electoraat vormen.
Enkele maanden geleden leek juist nog niet iedereen Krol even serieus te nemen. „Attentie, attentie, misschien het gehoorapparaatje íéts harder zetten”, riep Kamervoorzitter Bosma (PVV) hem in oktober toe, toen hij niet direct reageerde op diens verzoek zich te laten feliciteren met zijn maidenspeech. En toen kort daarop D66-fractieleider Pechtold de informateurs vroeg de inkomensgevolgen te schetsen voor drie „heel gewone huishoudens” (een stratenmaker, een journalist en een schoolhoofd) voegde die daar lachend een vierde categorie (een gepensioneerd stel) bij, toen hij vanuit zijn ooghoek Krol richting de interruptiemicrofoon zag opstomen.
Zelf staat Krol ook te kijken van het succes. „Toen we begonnen spraken we alleen 65-plussers aan. Later kwamen daar 45-plussers bij, die inzagen dat we ook voor hún banen en pensioenen knokken. Nu zie je in de peilingen dat ook dertigers voor ons kiezen, omdat ze constateren dat het inderdaad hun ouders en grootouders zijn die onevenredig inleveren.”
Iedereen levert koopkracht in. Dat er bij uw meldpunt klachten binnenkomen is dus niet zo vreemd. Vergroot u het niet uit?
„Het ging omgekeerd; mensen stuurden ons mails en omdat we dat nauwelijks aankonden, besloten we het via een meldpunt wat te structureren.”
U fungeert nu als doorgeefluik. Heeft u ook oplossingen?
„Daar zou ik graag meer aan willen doen, maar dat lukt niet met twee zetels. Om een vuist te maken heb je ten minste vijf vingers nodig. We kunnen de onvrede nu alleen een stem geven. En daar is niets mis mee; daarvoor zitten we hier. We zijn volksvertegenwoordiger.”
Maar vertelt u ouderen wel het eerlijke verhaal; dat door een toenemende vergrijzingslast en de rekening van de crisis iedereen moet bijdragen? Ook zij?
„Inderdaad, iedereen moet een stapje achteruit doen en wat mij betreft mensen met bredere schouders. Maar nu worden onterecht ouderen hard gepakt.”
Als ik uw programma lees, zie ik weinig plannen voor besparingen, maar wel voor allerlei extraatjes, zoals gratis busvervoer voor ouderen en een hogere AOW-vakantietoeslag. Daar is nu toch geen geld voor?
„Ach kom nou toch. Laat u dat niet wijsmaken. Dat is volksverlakkerij. En of het extra geld kost zal me trouwens een zorg zijn: dat ouderen net zo’n vakantie-uitkering krijgen als iedere werkende Nederlander is een kwestie van eerlijkheid.”
Is het dan zó slecht gesteld met de Nederlandse oudere? Volgens het CBS is het armoederisico onder hen het allerlaagst.
„Die statistieken kijken altijd naar bezit. Maar daar zit juist het manco: ouderen zitten veelal in een eigen huis dat ze tegenwoordig aan de straatstenen niet kwijtraken. Juist die mensen worden nu van alle kanten gepakt, terwijl ze op papier nog vermogend zijn ook. Het probleem met ouderen is óók dat we hen hebben weggepromoveerd naar de zijkant van de maatschappij. Ik zou graag zien dat er een herwaardering kwam. Dan zouden ze ook niet zo makkelijk gekort worden op hun pensioen, zoals straks gebeurt, maar wat helemaal niet nodig is. Oók niet voor toekomstige generaties, zoals Asscher ons steeds wil doen geloven.”
Het CPB stelt dat de hogere rekenrente die u wilt, de risico’s eenzijdig bij jongeren legt.
„En pensioenfondsen zeggen mij dat dat niet waar is.”
Dus liegt het CPB?
„Ja, dat durf ik gerust te zeggen: het CPB liegt. Dat durf ik zelfs keihard te zeggen. Met een grote dikke streep eronder. Absoluut. De overheid, die heeft met haar staatsobligaties en als grootste werkgever van Nederland toch een enorm belang bij die lage rekenrente?”