„Het is een sprookje dat Californië in de problemen is gekomen door de recente recessie; de problemen waarmee bestuur en parlement in Sacramento worden geconfronteerd zijn daar gecreëerd”, meent Donald Straszheim, voormalig econoom bij investeringsbank Merrill Lynch, die enkele jaren geleden zijn eigen adviesbedrijf begon in Santa Monica.

„Je vraagt je af of iemand goed bij z’n hoofd is om hier gouverneur te willen worden of te willen blijven, want de financiën van Californië vormen een bijna niet te ontwarren knoop”, aldus Straszheim. Hij wijst erop dat de staat fors heeft geprofiteerd van de goede jaren ’90. Belastinginkomsten van bedrijven in Amerika’s hightechcentrum Silicon Valley bedroegen in 2001 minstens 17,6 miljard dollar, ongeveer eenvierde van de inkomsten van de staat. Nu betekent ontvangen in Californië soms gedwongen uitgeven. Dat klinkt vreemd, maar per referendum is jaren geleden besloten dat de staat 40 procent van zijn inkomsten aan onderwijs moet uitgeven.

Dat betekende dat in de afgelopen topjaren initiatieven werden genomen, extra personeel werd ingehuurd en programma’s werden gestart die men nu niet zomaar kan afbreken. Verder is er in het parlement van Californië voor alle begrotingsbesluiten een tweederde meerderheid nodig. De staat is weliswaar solide Democratisch, maar voor een begroting hebben de Democraten toch de steun van de Republikeinen nodig. Die verwijten Democratisch gouverneur Gray Davis nu wel dat hij een chaos heeft gemaakt van de financiën, maar zij vergeten gemakshalve dat zij daar zelf aan hebben meegewerkt.

Regering en parlement werden het twee maanden geleden eens om geld te lenen -via de uitgifte van obligaties- om het grootste deel van het gat van 38 miljard dollar in het komende begrotingsjaar te dichten. Volgens de Howard Jarvis Taxpayers Association -waarbinnen een grote groep belastingadviesorganisaties zijn verenigd- mag Californië volgens de eigen wetgeving echter niet meer lenen dan 300.000 dollar. Wil men meer lenen, dan is volgens deze organisatie daarvoor expliciet de toestemming nodig van de burger c.q. kiezer. De Taxpayers Association legt deze kwestie binnenkort voor aan de rechter.

Er was ook besloten om de belasting op auto’s te verhogen, van 0,67 procent van de huidige marktwaarde tot 2 procent. Dat levert minstens 4 miljard dollar op. Feit is echter dat vrijwel alle kandidaten bij de kiezers om steun werven met de belofte deze maatregel onmiddellijk in te trekken zodra men de verkiezingen heeft gewonnen. „Dat is onzinnig, want de financiële crisis is niet op te lossen zonder beperking van de uitgaven en verhoging van de belastingen. Er is een miljardengat -het grootste van alle Amerikaanse staten- en Californië kan het zich niet veroorloven dat gat niet te dichten. En dat kan niet zonder impopulaire maatregelen”, meent Donald Straszheim.