Huh? Een PvdA’er die over opvoeding en moraal begint? Was dat vanouds niet het ‘ding’ van het CDA? Zo luidde donderdag een deel van de reacties (zie ook kader) op Plasterks uitlating in De Telegraaf dat ouders hun kinderen beter moeten opvoeden. „Balkenende 2.0”, twitterde iemand al snel.

Een begrijpelijke reactie. Want afgezien van de kleine christelijke partijen, was het de achterliggende decennia vooral het CDA dat zich met fatsoensoffensieven profileerde.

De eerste die er aandacht mee trok, was Van Agt. Zijn roemruchte pleidooi voor een ethisch reveil stempelde de beginjaren van het CDA. Daarna was het De Hoop Scheffer die op dit aanbeeld hamerde: in het gezin moet kinderen „het verschil tussen mijn en dijn” worden aangeleerd. Zijn oproep werd als „betutteling” weggehoond.

Meer succes had zijn opvolger Balkenende. Hoewel ook hij door progressief Nederland met pek en veren werd overladen, was zijn ”fatsoen-moet-je-doen-boodschap” wel degelijk een van de factoren die hem in 2002 de verkiezingsoverwinning bezorgden. Dat zíjn opvolger, Buma, in de laatste campagne eveneens het thema van de moraal van stal haalde, was een begrijpelijke, maar te late poging om uit dit onderwerp nog electorale winst te peuren.

Toch hebben christelijke partijen, historisch gezien, niet het alleenrecht op de woorden ”opvoeding en moraal”. De PvdA heeft een geheel eigen traditie waarin sociaaldemocratische bestuurders zich inzetten voor de opvoeding van individuen en van het hele volk. Het socialistische ideaal van de volksverheffing –arbeiders van de drank afhelpen en hen stimuleren zich door onderwijs te ontwikkelen– stamt van ver voor de Tweede Wereldoorlog.

Net als bij het CDA kan dit thema lang onder de oppervlakte verborgen zitten, om dan plots verrassend weer op te duiken. Zoals in 2005, toen toenmalig Kamerlid Dijsselbloem de strijd aanbond met muziekzenders zoals MTV en TMF, waarvan hij het „niet normaal” vond „dat zij kijkers dag na dag overspoelen met het beeld van een vrouw als hoer.” Het „toenemend aantal groepsverkrachtingen” had daar volgens hem „wel degelijk iets mee te maken.” De ChristenUniejongeren benoemden hem prompt tot ”engel van het jaar”.

Het verheffingsideaal van de PvdA is oud, maar nog lang niet versleten. De huidige vicepremier Asscher bracht het in praktijk, toen hij in zijn jaren als Amsterdams wethouder de prostitutie en de mensenhandel op de wallen probeerde in te dammen. En partijvoorzitter Spekman sloot er vorige week op aan toen hij een deel van de hatemails die hij ontving openbaar maakte en klaagde over de hufterigheid van onze samenleving.

Verschil in context maakt dat genoemde inzet van de PvdA dan weer meer, dan weer minder opvalt. Want wie had er in 2007 erg in dat het de sociaaldemocraat Plasterk was die, samen met CDA-fatsoenrakker Donner, een paragraaf in het regeerakkoord schreef over een samenleving waarin men oog heeft voor elkaar en over een overheid die duidelijke grenzen stelt aan wat wel en niet kan?

Maar nu diezelfde Plasterk, in een coalitie met de nooit zo van moraal gecharmeerde liberalen, op het aloude thema focust, springt zijn actie degelijk in het oog. In het land der blinden is eenoog koning.

Reacties op Twitter

Die Plasterk gaat verder waar Jan-Peter gebleven was… #normenenwaarden. (Jan van de Pol)

Feliciteer @RPlasterk met zijn promotie naar het departement van Poetsjetanden & Kamjeharen. (Pritt)

Die @RPlasterk moet niet lopen bazelen over ouders die niet opvoeden; hij moet zorgen voor een voorbeeldige overheid zonder graaiers. (Gertjan Kleinpaste)

Laat ik nu eens luisteren naar zo’n excellentie als 
@RPlasterk : geen #penw kijken, maar naar boven, de kinderen opvoeden. (Steven van der Burg)

Als je geen concrete boodschap hebt, kun je beter niets zeggen. #Nieuwsuur #fatsoen (R. Buijt)

Zouden die slechte opvoeders het nu ineens beter gaan doen omdat @RPlasterk roept dat dat moet? (Carla Wijnmaalen)

Herkenbaar en goed: moreel appèl door kabinet soms nuttig en nodig! (André Rouvoet)