Cameron verdient prijs om toespraak al bij voorbaat tot een hit te maken
APELDOORN – Als de Britse premier Cameron meedeed aan een prijsvraag hoe je een toespraak al voor het uitspreken ervan tot een topthema kunt maken, heeft hij glansrijk gewonnen. Hij houdt zijn rede pas vrijdag, maar het is nu al ”talk of the town”.
Diverse Nederlandse kranten schreven donderdagmorgen al uitgebreid over de toespraak die Cameron vrijdag houdt. Het is nog niet bekend waar hij zal spreken (in Den Haag of elders). Formeel vanwege de veiligheid, maar dit maakt het gebeuren natuurlijk nóg spannender.
Britse premiers hebben wel vaker belangrijke toespraken over de Europese Unie op het vasteland gehouden. Margaret Thatcher begon daarmee in 1988 in het Belgische Brugge. Dat was in de dagen van Delors, toen de Europese integratie nog vol op stoom was. Thatcher nam daarin klassiek geworden Britse standpunt in: „Actieve samenwerking tussen zelfstandige staten”, maar geen „onderdrukking van natiebesef.”
Deze rede is sindsdien beroemd geworden. Thatcher had ook de gave de dingen heel helder en beknopt te zeggen. Nog steeds zijn er eurosceptische politici die zich door deze speech laten inspireren.
Twaalf jaar later sprak een andere Britse premier in België: Tony Blair in Gent. Hij gold als de meest pro-Europese regeringsleider sinds begin jaren zeventig, maar hij werd ingetoomd door kritische krachten in zijn partij. Blair gebruikte zijn rede echter niet om de confrontatie te zoeken, noch met zijn partij, noch met Europa. Het werd een samenvatting van het regeringsbeleid.
Wie de Britse houding tegenover de EU in de afgelopen veertig jaar bekijkt, ziet tot op de dag van vandaag veel intern debat (of beter: openlijke ruzie). De rode lijn is grote reserve (of beter: openlijke weerstand) tegen al te vergaande integratie. Op beide punten zal Cameron morgen niets nieuws brengen.