Het is woensdagavond als de 25-koppige gemeenteraad van Denderleeuw klaarzit voor een ‘geheime’ stemming over een nieuwe voorzitter van de gemeenteraad en een college van wethouders. Nu is Denderleeuw met 19.000 inwoners niet van een zodanige omvang dat heel België daar normaliter gespannen naar meekijkt. Maar nu zijn veler ogen op de Oost-Vlaamse gemeente gericht.

Er zingen namelijk al weken geruchten rond dat het Vlaams Belang, de opvolger van het ooit verboden Vlaams Blok, een cruciale rol gaat spelen in de uitkomst. En daarmee staat het zogenoemde cordon sanitaire op het spel: de al decennia bestaande principeovereenkomst van Vlaamse partijen geen bestuursakkoord te sluiten met vertegenwoordigers van de partij van Filip Dewinter.

Het impliceert dat de overige partijen voor akkoorden dus op elkaar zijn aangewezen. En daar wringt in Denderleeuw nu net de schoen. In de gemeente komen de machtsblokken van Vlaams-nationalisten (N-VA) en christendemocraten (CD&V) enerzijds en die van de socialisten (sp.a-Open) en de liberalen (Open Vld Plus) anderzijds sinds de lokale verkiezingen van 14 oktober niet tot elkaar. Toch zijn ze voor een meerderheid op elkaar aangewezen.

Maar dan zegt het Vlaams Belang toe met het blok van N-VA en CD&V mee te stemmen. En zo gebeurt het woensdag dat er een N-VA’er op het pluche van de voorzittersstoel van de gemeenteraad belandt. Even later steunt het Vlaams Belang, zoals aangekondigd, ook de verkiezing van vijf wethouders van de N-VA en de CD&V.

Vervolgens buitelt half België over Denderleeuw heen. „Dit toont duidelijk dat sommigen in Vlaanderen ervoor kiezen samen te werken met een partij die een vijand is van de democratie”, reageert voorzitter Charles Michel van de Waalse liberalen. „Dat is een heel ernstige en verontrustende primeur.”

En, wil Groenvoorzitter Wouter Van Besien weten, wordt gedoogsteun van het Vlaams Belang nu ook een mogelijkheid voor de CD&V en N-VA na de federale verkiezingen van 2014? De Vlaamse premier en christendemocraat Kris Peeters haast zich te zeggen dat daarvoor „volstrekt niet” gevreesd hoeft te worden.

De voorzitters van de CD&V en N-VA in Denderleeuw houden intussen vol dat er helemaal geen cordon sanitaire is doorbroken. „We hebben geen handtekeningen van Vlaams Belang nodig gehad en hebben met hen ook geen bestuursakkoord afgesloten”, stelt N-VA-lijsttrekker Erna Scheerlinck in de Vlaamse krant De Standaard. „Het enige wat Vlaams Belang heeft gedaan, is een bolletje kleuren op een geheime stemming. Daarbij stemmen zij op wie ze willen en dat kunnen ze al twintig jaar doen overal in Vlaanderen.”

Het Vlaams Belang meldt zelf op zijn website dat „de uitzonderlijke situatie” in Denderleeuw „een flinke barst” in het cordon sanitaire is, „maar ook niet meer dan dat.” Het cordon sanitaire is wat de partij betreft pas van de baan als partijleden bestuurlijke functies bekleden.

Het is maar hoe je het bekijkt, oordeelt politiek wetenschapper Dave Sinardet intussen voor de Belgische radio. „Als je het cordon sanitaire heel strikt interpreteert, zou je kunnen zeggen dat het niet doorbroken is omdat Vlaams Belang niet in het bestuur zit. Maar CD&V en de N-VA wisten natuurlijk wel dat ze de steun van Vlaams Belang nodig hadden om een bestuur te vormen. In die zin kun je wel zeggen dat het cordon sanitaire doorbroken is.”

De vraag is nu of Denderleeuw navolging krijgt. Een criticus verzuchtte donderdag dat het maar „een ongeluk” in de Belgische geschiedenis mag blijven. Maar steeds meer politici verwerpen het cordon sanitaire intussen, zoals vorige week nog CD&V-politicus Rik Torfs. Niet dat ze het Vlaams Belang een prima partij vinden, maar ze constateren dat het cordon uiteindelijk niet werkt of vinden het ondemocratisch.