„Ik ben voor het homohuwelijk omdat ik het huwelijk zelf een warm hart toedraag, en ik wil niet dat homo’s van deze geweldige instelling worden uitgesloten”, zei de Britse premier David Cameron vorig jaar op het congres van zijn partij. Voor iedereen was toen duidelijk dat de Conservatieven het roer hadden omgegooid.

Vanouds waren de ”Tories” de partij van de keurige Engelse gentleman, die misschien privé wel een oogje toekneep bij samenwonende buurmannen, maar verder vasthield aan de leer van de Church of England.

Met de komst van Cameron is die tijd definitief voorbij. Hoewel hij aanvankelijk werd gekozen als kandidaat die voor de gezinswaarden ging, gooide hij snel het roer om. In een uitgebreid artikel in de Daily Telegraph vatte Iain Martin dat vorige week samen als de wil om niet voor ouderwets te worden versleten. Bovendien blijkt Cameron helemaal niet zo principieel, maar is hij integendeel juist bijzonder pragmatisch, op het opportunistische af.

Mogelijk heeft Cameron zich vergist in het verzet tegen het homohuwelijk. Aanvankelijk verlangde hij dat de hele partij voor zou stemmen, maar inmiddels mogen alle parlementariërs hun geweten volgen.

Als alle parlementsleden dat doen, zullen er volgens dezelfde Telegraph 137 (van de 303) Conservatieve Lagerhuisleden tegen stemmen. Dat is 45 procent. Voor een premier die onlangs op een ander gevoelig punt (Europese Unie) ook al te maken had met openlijke tegenstand, is dat een pijnlijke nederlaag.

Dit zal er echter het voorstel niet blokkeren, want van andere partijen is er genoeg steun. Toch is ook daar de steun niet unaniem. Deze week verscheen er een open brief van zestig parlementsleden die sowieso tegen stemmen. Daaronder waren geen leden van de Liberal-Democrats (het Britse D66, dat deel is van de regeringscoalitie), maar wel van alle andere partijen.

Op lange termijn is het voor de premier veel gevaarlijker dat zijn partij onder het voetvolk verliest. Volgens sommige peilingen is ongeveer de helft van alle plaatselijke partijvoorzitters het oneens met dit voorstel en trekken tal van lokale folderaars zich terug. Zij voelen zich bedrogen. Tijdens de verkiezingen in 2010 ontbrak het homohuwelijk in de partijprogramma’s én het regeerakkoord. Het is een onderwerp dat gewoon gaandeweg is aangespoeld.

Vraag is waar deze teleurgestelde partijleden straks terechtkunnen. Cameron en zijn medestanders gokken er mogelijk op dat deze mensen uiteindelijk geen keus hebben. Dat is echter de vraag. Rechts naast de Conservatieven profileert zich de laatste jaren UKIP (United Kingdom Independence Party). Die is voor het uittreden van Groot-Brittannië uit de Europese Unie, en evenzeer tegen het homohuwelijk. Als deze partij er in 2015 voor kan zorgen in alle districten kandidaten te hebben, kan dat de Conservatieven behoorlijk plagen. In de praktijk zal dat dan wel betekenen dat de christelijke stem voor het traditionele huwelijk zal worden verbonden aan het anti-Europese sentiment. Of dat een blijvende coalitie oplevert, is natuurlijk de vraag.

Vraag blijft natuurlijk waarom de Conservatieve Partij ertoe gekomen is de gok van het homohuwelijk te wagen. Aanvankelijk heeft men waarschijnlijk gedacht dat dit stemmen zou opleveren. Minister Osborne van Financiën heeft dat ook wel eens letterlijk zo gezegd. Veel belangrijker was dat de deelregering in Schotland eenzijdig was begonnen het homohuwelijk in te voeren. Dat plaatste Londen onder grote druk. Want het is nu natuurlijk al een beetje gek dat een Nederlands homokoppel in Engeland als ongehuwd geldt, het zou veel vreemder worden als dat ook voor een Schots stel zou gelden.

Belangrijk is wat er met de kerken gebeurt. Het oorspronkelijke plan was dat het homohuwelijk alleen in het gemeentehuis zou kunnen worden gesloten. Voor Britten is dat heel vreemd, want die trouwen nauwelijks op het stadhuis. De formele akte wordt meestal in de kerk afgehandeld.

Camerons oplossing was om de kerken toe te staan echte homohuwelijken te sluiten, maar de Church of England gezien de tegenstand daarvan uit te zonderen. Terwijl dat de staatskerk is, waar een kwart van alle huwelijken wordt gesloten.

Cameron heeft een „absolute garantie” gegeven dat kerken niet worden verplicht een homohuwelijk te sluiten. Maar christelijke juristen betwijfelen de waarde daarvan. Zij vrezen dat rechters in de toekomst van de Church of England zullen eisen deze huwelijken wel te sluiten, omdat een volkskerk verplicht is die dienst te leveren.

Premier Cameron wil de wet op het homohuwelijk graag voor de zomer door het parlement hebben. Dat betekent dat het voor alle partijen heftige maanden zullen worden.