Het melkmeisje is onderdeel van nieuw toerismebeleid om Huizen op de kaart te zetten. Ze komt uit een verzonnen legende van Jaap Teuwissen Jzn. Hij won in 2010 een verhalenwedstrijd.

De sage moet een toeristische trekker gaan worden zoals Hansje Brinker en het Vrouwtje van Stavoren. Ook het beeld en een melkmeisjewandeling moeten daaraan bijdragen.

Gierige boer

Het verhaal gaat over een gierige boer die liever zijn melk in de put gooit dan die met de hongerige bevolking te delen. Als de boer verdrinkt in zijn eigen melkput, verschijnt uit de kolkende melkmassa het Huizer melkmeisje. Ze deelt het witte vocht uit aan de armen.

Het levensgrote beeld van het melkmeisje –vervaardigd door de Haagse kunstenaar Berry Holslag– staat op een betonnen sokkel die als een brug over een bankje is gelegd, als verwijzing naar de kade.

Het meisje staart in de richting van de HEMA en de daarachter gelegen haven. Alsof ze met haar emmertjes vol melk op weg is naar de hongerige inwoners van Huizen.

Het ontwerp van Holslag viel niet goed bij een aantal Huizers, omdat een juk ontbreekt.

Een verkeerde keuze, vindt Nel Hoogmoed van de Stichting Vrienden van het Oude Dorp. „Niets herinnert dan meer aan het agrarisch verleden. En op pumps en met korte kokerrok kun je geen melk halen. Het juk staat symbool voor zo veel meer. Voor de moeite die vrouwen zich moesten getroosten om het hoofd boven water te houden als de mannen op zee waren, of niet meer terugkwamen. Maar ook voor een mentaliteit van aanpakken en doorpakken.”

Het melkmeisje uit het gemeentewapen werd gemoderniseerd en kreeg een blauw met groene jurk. Ook daarover was veel discussie.

Na overleg met de kunstenaar krijgt het Holslags melkmeisje toch een geel met rood jurkje, maar een juk komt er niet. Dat zou onveilig kunnen zijn.

Ondanks raadsvragen van GroenLinks deze zomer is er over de aanpassing niet gecommuniceerd. Hoogmoed vindt dat een gemiste kans. „Waarom geen overleg met ons, het Huizer museum en de Historische Kring? Er wordt uiterst geheimzinnig gedaan over iets wat gedragen en omarmd moet worden door de Huizer bevolking. Waarom? Het college heeft een zogenaamde kunstcommissie het werk laten doen. Nergens kun je vinden wie daar nu eigenlijk inzitten. En die mensen hoeven blijkbaar ook nooit ergens verantwoording over af te leggen.”

Aanvulling

De gemeente ziet het werk van Berry Holslag als een goede aanvulling op de bestaande beeldenroute. Zestien waargebeurde verhalen vormen de rode draad van het melkmeisjeroute, die onder meer voert langs het vissersmonument en de put bij het Huizer Oranjecafé. Er was een nieuw verhaal nodig vanuit het oogpunt van toerisme en marketing, zegt Leo Detering van de gemeente Huizen. „Het brengt vele facetten van de historie van het dorp samen. De vissers, de boeren, de armoede.”

Maar bij het publiek zijn er twijfels over de locatiekeuze voor deze „grotestedenkunst.” Ook een eerdere keuze van de kunstcommissie voor deze locatie beroerde de inwoners van Huizen al. De waterspuwende oranje hoofden van het Spraakwater werden ruim tien jaar terug in een oudejaarsnacht in brand gestoken. De ruïne van de waterkelder werd na de vernieuwing van het plein omgebouwd tot fontein, die vanaf morgen geflankeerd wordt door het melkmeisje.

Twee melkmeisjes

Het beeld dat morgen onthuld wordt, is niet het eerste standbeeld van het melkmeisje. Want de twee schaalmodellen die begin dit jaar in het gemeentehuis stonden, waren voor de Huizer kunstenaar Paul Schiffers aanleiding zelf aan de slag te gaan. „Eigenlijk uit nijdigheid, want wat ik daar zag staan in het gemeentehuis aan Walt Disneyachtige figuren! En dan zonder juk. Terwijl vanaf 1816 het melkmeisje in rood en geel al in het gemeentewapen van Huizen voorkomt.” Deze zomer werd aan de Kombuis het bronskleurig melkmeisje van Schiffers onthuld.

Het morgen te onthullen beeld bestaat uit holle vormdelen van keramiek die na montage gevuld worden met gewapend beton. Onder andere in het Belgische Knokke staat een werk van Holslag, net als in Rotterdam, Leiden, Amsterdam, Lisse en Almere. Het beeld kost bijna 24.000 euro.