Hij noemde het de moeilijkste beslissing uit zijn loopbaan. En burgemeester M. Meijer van Geertruidenberg had er maandagmiddag zichtbaar moeite mee. Om de bodem van de stoomketel te kunnen bereiken moet de „spaghettiberg van verwrongen staal” er van bovenaf uit worden gehaald.

Abseilers, mensen aan touwen, moeten de ingestorte steiger staaf voor staaf en plank voor plank naar boven halen. Een klus die zeker zeven dagen gaat duren. De kans dat er dan nog overlevenden zullen worden gevonden is „vrijwel nihil.”

Het reddingsteam in Geertruidenberg stond maandag voor een vreselijk dilemma. Er was een snelle, maar gevaarlijke weg en een veilige maar langzame. Alle opties waren bekeken en het team kon maar één conclusie trekken: van bovenaf erin. „Dat kost tijd en we weten wat die factor betekent”, aldus burgemeester Meijer.

Vanaf het begin was alles gericht op het redden van de mensen die zich in de stoomketel bevinden. De steiger stortte in de nacht van zaterdag op zondag in. Acht mensen, vier Amerikanen en vier Turken, raakten daardoor in het nauw. Al vrij snel konden twee Amerikanen van 41 en 45 jaar en man van Turkse komaf van 19 jaar levend uit de ketel worden gehaald.

Het lichaam van de 45-jarige David Lee Pope uit de Amerikaanse staat Missouri werd maandag geborgen. In feite zijn de vier mensen die zich nu nog in de stoomketel van de Amercentrale bevinden, opgegeven. Daarmee komt het dodental op vijf.

De vier, twee Amerikanen en twee Turken, liggen waarschijnlijk op een hoogte van 10 tot 20 meter. De kluwen steigermateriaal begint op een hoogte van 47 meter in de 85 meter hoge keteltoren. Van hen is geen enkel teken van leven vernomen.

Verschillende familieleden, vrienden en collega’s van de slachtoffers van Turkse afkomst kwamen maandag naar de centrale om duidelijkheid te krijgen over het lot van hun geliefden. Een van hen is Orac Oguz. Zijn vriend Ulas werkte op het moment van het ongeval in de centrale. Hij heeft hem talloze malen gebeld naar zijn mobiele telefoon maar Ulas neemt niet op. „De telefoon staat uit.”

Ulas werkte voor het Turkse uitzendbureau Amanos in Rotterdam. Veel gritstralen, aldus Oguz. „Het moet altijd snel, snel.” Onder de postende journalisten voor de poort van de centrale gaat het verhaal dat het aannemingsbedrijf een forse boete aan Essent zou moeten betalen als het werk niet voor zondagavond zeven uur klaar was.

J. Wassenaar, regionaal functionaris van de Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen, acht de overlevingskansen van de vier mensen in de ketel nihil. „Gezonde mensen kunnen een aantal dagen zonder water en voedsel nog wel overleven, maar deze personen moeten in een kluwen van staal liggen. Gezien die situatie is het vrijwel uitgesloten dat ze hier nog levend uitkomen.”

Wassenaar gaf toe dat de hulpverleners niet wisten waar in de ketel zich de vier mensen bevinden. „Het is zoeken naar een speld in een hooiberg.”

De Arbeidsinspectie is zondag onder verantwoordelijkheid van een officier van justitie met een onderzoek naar het ongeval begonnen. Afhankelijk van de feiten die dit oplevert, kan een strafrechtelijk onderzoek volgen.

Het bedrijf Hertel heeft bij het onderhoud van de gewraakte centrale Amer 9 alle voorzorgsmaatregelen en alle protocollen gevolgd, stelde algemeen directeur J. Knoll van Hertel maandag buiten de poorten van de centrale.

Opdrachtgever Essent maakt volgens Knoll voor het onderhoud van de Amercentrale en de omliggende installaties al jarenlang gebruik van de specialistische kennis van het bedrijf uit de Botlek. Het dochterbedrijf Albuko heeft de steiger gebouwd. Volgens Knoll heeft Albuko al meer dan dertig jaar ervaring in het bouwen van steigers.