Bij dit referendum lijkt de politieke elite van het land de steun van de gewone man in de straat te hebben verloren. In bijna de helft van de Egyptische provincies werd zaterdag gestemd over de nieuwe grondwet. Uit voorlopige resultaten blijkt 56,5 procent ”ja” te hebben gestemd.

Waarom gingen de Egyptenaren stemmen en zullen ze krijgen wat ze willen? Rahda is een vrouw met drie kinderen en draagt de volledige islamitische gezichtssluier. Ze woont in een dorpje aan de rand van het Suezkanaal en zegt dat ze bij elke verkiezing sinds 2011 heeft gestemd op de moslimbroederschap en de salafisten. „Ze zijn mannen van God en zullen wegen volgen om goed voor de armen te zorgen”, was steeds haar overweging.

Rahda en 40 procent van de Egyptische vrouwen leven onder de armoedegrens. Sinds de revolutie is er voor hen niets verbeterd. En er is weinig hoop op spoedige verandering. Rahda zal dit keer zeker niet voor de moslimbroederschap stemmen, omdat „zij de prijzen zullen verhogen.”

Ze voegt eraan toe dat de broederschap haar niet financieel zal steunen, „behalve als ik weduwe of gescheiden ben, en ik ben geen van beide. Ik ben een arme vrouw, die nauwelijks rond kan komen.” Van de oppositie verwacht ze ook geen hulp. „Die zal mijn rekeningen niet betalen.”

Gemengde gevoelens ook in de straten van Ma’adi, een gegoede middenklassewijk in Caïro. Op de oude markt wachten groenteverkopers uit Opper-Egypte en de Nijldelta op klanten, maar die staan al uren in de rij voor het stemlokaal. De goed geklede mensen in de rij vertelden dat ze tegen de grondwet zijn, omdat die door de „arrogante islamisten is opgesteld. De moslimbroeders zijn niet anders dan de Nationale Democratische Partij van Hosni Mubarak.”

Anderen vinden dat het tijd wordt voor het land om verder te gaan en dat de broederschap de kans moet krijgen om het land weer op te bouwen.

De fruitverkopers uit Opper-Egypte gaan niet stemmen.„Dit hele gedoe is niet aan ons besteed. Ik wil gewoon dat dingen beter worden, maar daar is geen hoop op. Want als we stemmen voor de broederschap gaan ze de prijzen verhogen en de oppositie zal blijven protesteren. Maar als we voor de oppositie stemmen, zal die ons zeggen dat we geduld moeten hebben.”

De apathie van veel mensen bij het referendum heeft alles te maken met de voortdurende strijd tussen de heersende islamisten en de burgerlijke oppositie. Als de opkomst bij de tweede ronde van het referendum, aanstaande zaterdag, net zo laag is laten Egyptenaren zien dat ze het stemmen moe zijn.

Uiteindelijk hebben de mensen op straat, door ervoor te kiezen niet te gaan stemmen, duidelijk beide kampen van de Egyptische elite afgewezen.

Spanningen

„Zelfs als de grondwet wordt aangenomen zullen de spanningen in Egypte blijven”, zegt een van de fruitverkopers. „Dit gaat over een man die niet een president voor alle Egyptenaren wil zijn, maar eerder de leider is van een religieuze groepering die veel erger is dan het regime van Mubarak.”

Wat de uiteindelijke uitslag van het referendum ook zal zijn, de toekomst van Egypte ziet er onheilspellend uit. Voor- en tegenstanders van Mohamed Morsi zullen hun demonstraties blijven voortzetten. En de regering zal met haar tegenstrijdige beslissingen de verwarring in de hoofden van de Egyptenaren alleen maar vergroten.