„Eenvoudige overheidscommunicatie is burgerrecht”

Stel: je wilt een bord op je woning bevestigen. Aan de gemeente vraag je of dat mag.

Die antwoordt dat het niet is toegestaan op huizen handelsreclame aan te brengen: „Dit verbod geldt ook ten aanzien van opschriften en aankondigingen betrekking hebbend op het beroep, de dienst of het bedrijf dat in de woning wordt uitgeoefend mits deze opschriften en aankondigingen gezamenlijk geen grotere oppervlakte hebben dan 0,50 vierkante meter en geen van alle een grotere afmeting in een richting hebben dan 1,00 meter en mits aangebracht op of aan het onroerend goed.”

Tja, laat maar zitten, dat bord.

Dit voorbeeld is slechts een van de vele die Jacobs moeiteloos aandraagt. „De overheid doet veel pogingen om de communicatie eenvoudig te maken”, stelt hij, „maar nog steeds gaan er te veel brieven naar burgers die te moeilijk zijn.”

De overheid is momenteel nog niet verplicht om eenvoudig te communiceren. „In tegenstelling tot veel landen om ons heen. En in de VS bijvoorbeeld geldt de Plain Writing Act. Deze verplicht overheidsinstanties ertoe om in klare taal te communiceren.”

President Obama wil zelfs nog een stap verder gaan door overheden ertoe te dwingen regels te vereenvoudigen. „Dan wordt vanzelf ook de communicatie eenvoudiger.”

Al vaker is –tevergeefs– geprobeerd om de overheid zover te krijgen haar boodschappen in heldere taal weer te geven. Waarom poogt u het ook?

„Het probleem is inderdaad hardnekkig. Maar er is nu een precedent. Sinds enkele jaren is er een paragraaf over heldere taal opgenomen in de Wet op financieel toezicht en in de Pensioenenwet. Als gevolg daarvan zien we bij verzekeraars, banken en pensioenfondsen een enorme toename in aandacht voor heldere communicatie. Daaruit blijkt dat wettelijke druk wel degelijk helpt.”

U pleit voor een wet die de overheid dwingt helder te zijn. Wat verstaat u onder ”helder”? Jip-en-janneketaal?

„Dat is natuurlijk lastig te definiëren, maar er zijn wel richtlijnen die je kunt hanteren. Bijvoorbeeld: niet te veel boodschappen in een tekst, korte, eenduidige zinnen en alinea’s, alledaagse woorden, zeer beperkt gebruik van jargon en eenvoudige grammaticale constructies.

Maar taal is geen wiskunde. Het komt dus aan op gezond verstand en op afspraken die we onderling maken. De wetenschap kan daarbij helpen.”

Op uw website noemt u het recht op begrijpen een burgerrecht. Waarom?

„De maatschappij is niet van de overheid, maar van alle burgers samen. Wij geven onze overheid het collectieve mandaat om onze samenleving in te richten. Ik zie het dan ook als een burgerrecht om te kunnen begrijpen wat de overheid organiseert, regelt en communiceert. Pas wanneer ieder mens de informatie van bijvoorbeeld de overheid, financiële dienstverleners en woningcorporaties begrijpt, ontstaat er gelijkheid en kan iedereen zelfstandig beslissingen nemen en de juiste keuzes maken.

Als bijvoorbeeld een aanvraagformulier voor bijzondere bijstand onbegrijpelijk is, wordt de drempel om bijstand aan te vragen hoger. En als je de belastingaangifte wilt invullen, moet je wel snappen wat ervan je wordt verlangd.”

Hoeveel handtekeningen wilt u verzamelen? En aan wie wilt u die dan gaan aanbieden?

„Om onze argumenten kracht bij te zetten en een duidelijk signaal af te geven aan de regering willen wij 40.000 handtekeningen verzamelen. Vervolgens willen we die aan de verantwoordelijke minister Plasterk van Binnenlandse Zaken aanbieden.

Wanneer dat zal zijn, kan ik moeilijk inschatten. De tussenstand gisteren was ergens boven de duizend. We hebben dus nog een lange weg te gaan.”

De actie is niet stiekem een reclamestunt voor uw bedrijf?

„Deze actie komt voort uit onze passie voor onze taal en voor onze klanten. Veel ambtenaren strijden voor heldere communicatie, maar veel beleidsbepalers duwen die initiatieven naar de achtergrond, zeker in een tijd van crisis.

Natuurlijk zijn wij commercieel. Wij springen echter in een gat dat niet wordt opgevuld. Als niet-commerciële partijen het probleem ook zien en van ons overnemen, dan nodig ik deze van harte uit.”

www.rechtomtebegrijpen.nl

„Eenvoudige overheidscommunicatie is burgerrecht”

Binnenland

RD.nl in uw mailbox?