Tien jaar HTG: Dordrecht wilde geen ”rooie” dominee
DORDRECHT – In 1978 kwam gereformeerd Dordrecht landelijk in het nieuws door opschudding rond de mogelijke komst van een ”rode dominee”: Gideon van Dam. Het beroep naar Dordrecht ging niet door. Ruim 35 jaar later, op zondag 14 april, zal ds. Van Dam voor de eerste keer op de preekstoel in Dordrecht staan. Dat gebeurt in de Ontmoetingskerk in de wijk Sterrenburg.
Het Historisch Tijdschrift GKN (HTG) bestaat tien jaar. HTG is gewijd aan de geschiedenis van de Gereformeerde Kerken in Nederland die in 2004 zijn opgegaan in de Protestantse Kerk. Het jubileumnummer van het Historisch Tijdschrift GKN werd gistermorgen in Dordrecht gepresenteerd. Eindredacteur en Dordtenaar Peter Dillingh overhandigde het eerste exemplaar aan ds. C. A. Streefkerk van de Dordtse Ontmoetingskerk.
Dat heeft alles te maken met een van de artikelen in het jubileumnummer. Dillingh heeft de gebeurtenissen rond ds. Gideon van Dam voor HTG op een rijtje gezet en in de tijd geplaatst.
Emotie
Van Dam kijkt in het artikel terug op de gang van zaken tijdens een gemeenteavond eind februari 1978 in de Stéphanuskerk in Dordrecht, waar leden van alle wijkgemeenten van gereformeerd Dordrecht samenkwamen. „Op die avond werd een deel van de opname van een kerkdienst waarin ik voor was gegaan beluisterd. Daarna zou verteld worden wat voor een persoon de kandidaat was. Dan was er ruimte voor vragen, waarna gestemd kon worden. Laat op die avond werden we gebeld door de voorzitter van de beroepingscommissie. Zeer geëmotioneerd zei hij dat het misgegaan was. Er waren meer dan driehonderd mensen gekomen en de vergadering was in een tumultueuze stemming verlopen vanwege mijn lidmaatschap van de PvdA. De meerderheid was tegen mijn komst.”
Een deel van de beroepingscommissie kwam diezelfde avond nog bij Van Dam in Alphen aan den Rijn langs om het verhaal te vertellen. „Direct na het beluisteren van de geluidsband met een deel van de kerkdienst was iemand in de zaal opgestaan en had gevraagd: „Klopt het dat deze kandidaat lid is van de Partij van de Arbeid?” De voorzitter had „ja” gezegd en wilde vertellen over hoe we daarover gesproken hadden. Direct stond een ander op die riep: „Wij willen geen rooie dominee in Dordrecht.” Anderen riepen dat ze het daarmee oneens waren. Weer anderen dat ze geen communist wilden. De gemeenteavond eindigde in een chaos.”
De daaropvolgende dinsdag kopte Het Vrije Volk, dat een anonieme tip had gekregen, op de voorpagina ”Rooie dominee niet gewenst”. En daarmee was een nationale rel geboren. Ook al omdat het beroepingswerk in Dordrecht zich afspeelde in verkiezingstijd, juist in een periode dat er sprake was van een sterke politieke polarisatie. De kwestie haalde diverse kranten en zorgde voor tal van ingezonden brieven en een omstreden cartoon in Het Vrije Volk met als titel ”Berufsverbot in Dordrecht”.
Uiteindelijk werd Van Dam niet beroepen in Dordrecht; later dat jaar deed hij zijn intrede in Eindhoven. In Dordrecht werd in november 1978 een nieuwe beroepingscommissie voor de Stéphanuskerk in het leven geroepen. Dat leidde tot de komst van ds. J. van der Linden in augustus 1979.
Klank
Saillant detail: op zondag 14 april hoopt dominee Gideon van Dam voor het eerst te preken in Dordrecht. Eindredacteur Dillingh van HTG: „Ik ben blij dat we ons bijzondere 25e nummer juist in Dordrecht presenteren. Dordt heeft nog altijd een magische klank in de gereformeerde geschiedenis. Dat komt in de eerste plaats door de Synode van Dordrecht, de internationale kerkelijke vergadering van 1618-1619. De besluiten van die synode werken nog altijd door. Daar werd besloten tot de Statenvertaling; daar werd ook de Dordtse Kerkorde vastgesteld.”
Dillingh doet regelmatig historisch onderzoek, zowel landelijk als in Dordt. Van zijn hand zijn vier boeken verschenen op het gebied van (lokale) kerkgeschiedenis. Dillingh is secretaris van het Dordtse Platform Stedelijke Herdenking. In het dagelijks leven is hij beleidsmedewerker bij de CDA-Tweede Kamerfractie in Den Haag.