Morsi belangrijke leider door Gaza-bestand
CAÏRO (AP) – De wapenstilstand tussen Israël en Hamas, die woensdagavond van kracht werd, heeft de Egyptische president Mohammed Morsi gekatapulteerd tot een van de belangrijkste leiders in de regio. Morsi weigerde met de Israëliërs te spreken of zelfs de naam Israël maar te bezigen, maar is na de succesvolle bemiddeling over het bestand opeens de de facto beschermer van de joodse staat geworden.
De regering in Caïro ziet toe op de naleving van de afspraken in het bestand en moet ervoor zorgen dat Israël en Hamas hun vijandelijkheden inderdaad staken en dat Israël mettertijd de grensovergangen met de Gazastrook opent. Hiermee is Morsi in de regio een speler van formaat geworden, die het vertrouwen heeft gewonnen van zowel Washington als Jeruzalem. Hoewel Israël de islamitische signatuur van de Egyptische regering aanvankelijk wantrouwde, veranderde Morsi naar gelang de Gaza-crisis voortduurde voor de Israëlische regering steeds meer in de juiste persoon om een overeenkomst met Hamas te bewerkstelligen.
„Ik wil president Morsi bedanken voor zijn persoonlijke leiderschap om de situatie in Gaza te de-escaleren en het geweld te beëindigen.”, zei de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Hillary Clinton, die Morsi woensdag sprak. „De Egyptische regering heeft haar verantwoordelijkheid genomen en het leiderschap getoond dat dit land tot hoeksteen van regionale stabiliteit en vrede heeft gemaakt.”
Nadat Israël vorige week de eerste luchtaanvallen op Gaza had uitgevoerd, veranderde het presidentieel paleis van Morsi in Caïro tot het diplomatieke centrum van het Midden-Oosten. Hij voerde overleg met de premier van Turkije en de emir van Qatar, sprak met de Duitse minister van buitenlandse zaken en verwierf de steun van tal van Arabische diplomaten voor zijn bemiddeling. Een Israëlische gezant vloog in het geheim naar Caïro voor overleg met Egyptische veiligheidsfunctionarissen, hoewel Morsi zelf nooit direct met de Israëliërs sprak.
Tijdens het hele diplomatieke proces schaarde Morsi zich openlijk achter Hamas. Hij beschuldigde Israël ervan de vijandelijkheden te zijn begonnen en veroordeelde de bombardementen, die aan meer dan 160 Palestijnen het leven kostten. Aan de kant van Israël vonden vijf mensen de dood door beschietingen vanuit Gaza.
Sinds het aantreden van Morsi lijken hij en zijn partij, de Moslimbroederschap, hun ideologische veren te hebben ingeruild voor pragmatischer pluimage. Hoewel de Broederschap gekant is tegen het Egyptische vredesverdrag met Israël uit 1979 hebben de partij en Morsi beloofd de bepalingen ervan te respecteren. Bovendien is de regering van Morsi op diplomatieke en militaire wijze de strijd aangegaan met islamitische opstandelingen die in de Sinaï Egyptische veiligheidstroepen hebben aangevallen en de grens zijn overgestoken om aanslagen te plegen in Israël.
Na het begin van het Israëlische offensief nam de Amerikaanse president Barack Obama contact op met zijn ambtgenoot in Caïro om samen een oplossing voor het geweld te vinden. Het vertrouwen dat de Israëlische regering in Morsi stelde, zal trouwens ook door pragmatische overwegingen zijn ingegeven, omdat de Egyptische regering de enige partij zou zijn die Hamas ertoe had kunnen bewegen de beschietingen te staken.
Egyptes nieuw verworven macht gaat gepaard met grote verantwoordelijkheid. Het is aan de Egyptische regering ervoor te zorgen dat Israël en Hamas de strijdbijl niet weer opgraven. Anders kan dat ook ten koste gaan van haar eigen geloofwaardigheid. Bovendien kunnen Egyptes banden met een van de twee partijen in die situatie een stevige knauw oplopen.
Critici van Morsi zeggen dat de Egyptische president met zijn buitenlandbeleid vooral goede sier wil maken om de aandacht af te leiden van binnenlandse problemen, waaronder hoge werkloosheid, inflatie en misdaad.