Amerikanen stemmen over van alles
WASHINGTON (ANP) – Wie denkt dat de Amerikanen dinsdag alleen maar een kruisje zetten bij Obama of Romney, heeft het mis. De kiezers krijgen bij de verkiezingen vele vellen voorgelegd. Ze moeten ook senatoren en afgevaardigden benoemen en hun oordeel geven over veel zaken, variërend van homohuwelijken tot casino’s.
Het Huis van Afgevaardigden (vergelijkbaar met onze Tweede Kamer) kan geheel worden vernieuwd: alle 435 zetels in alle 50 staten komen vrij. Veertig van de huidige leden zijn niet herkiesbaar, ongeveer de helft Democraten en Republikeinen.
De Senaat van de Verenigde Staten wisselt dinsdag 33 van de 100 leden. De Senaat heeft nu een meerderheid aan Democraten, maar de Republikeinen doen er alles aan om dat te veranderen. De kans dat de Senaat een Republikeinse meerderheid krijgt is echter niet groot, want hun kandidaten staan er niet best voor. Zo baarde de Republikeinse kandidaat voor Missouri, Todd Akin, wereldwijd opzien omdat hij abortus niet zo nodig vindt: vrouwen hebben volgens hem mechanismen om niet zwanger te worden na verkrachting. In Massachusetts ligt kandidaat Scott Brown ook achter op zijn Democratische rivaal. Als Democrate Tammy Baldwin de Senaatszetel wint voor Wisconsin, wordt zij de eerste openlijk homoseksuele senator van de VS.
In veel staten moeten de kiezers ook beslissen over de wensen van actievoerende burgers. De actievoerders hebben meestal een miljoen handtekeningen verzameld om hun idee op het stembiljet te krijgen in hun staat. Zo heeft ieder van de 50 Amerikaanse staten een keur aan onderwerpen.
In Californië kunnen kiezers zo de doodstraf afschaffen, om de kosten voor de vele beroepsprocedures uit te sparen. Het blijkt goedkoper om de ruim 700 terdoodveroordeelden gewoon levenslang op te sluiten. Inwoners van de staat Maine moeten hun oordeel geven over homohuwelijken, omdat een actiegroep ze wil legaliseren.
Kiezers in het milieubewuste Californië moeten zich uitspreken over gen-gewassen, die in de VS heel normaal zijn. Het plan is dat voedselfabrikanten in Californië voortaan op het etiket vermelden of er gen-gewassen zijn gebruikt. De initiatiefnemers zeggen dat consumenten recht hebben op die informatie, om te kunnen kiezen. In 50 andere landen in de wereld is dat al zo geregeld. Een opiniepeiling duidt erop dat het plan in het relatief linkse Californië kans van slagen heeft.