De zendingsorganisaties van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) en van de Gereformeerde Gemeenten zijn beide niet actief op de sociale media. Just van Toor, woordvoerder van de Zending Gereformeerde Gemeenten (ZGG), legt uit waarom de organisatie zich niet op Twitter en Facebook begeeft. „Als kerkelijke zendingsorganisatie bereiken we onze achterban via andere kanalen. Zo wordt ons zendingsblad Paulus in een oplage van ruim 35.000 exemplaren verspreid via de plaatselijke zendingscommissies. Aanvullend hebben we een website die, ook gezien de bezoekersaantallen, kennelijk in een behoefte voorziet.”

Aan een digitaal kanaal zoals Facebook heeft de ZGG geen behoefte. Bij de zendings­afdeling van de CGK is wel een Facebookpagina in gebruik, zegt evangelisatieconsulent dr. Michael Mulder. „We zijn echter het meest actief via e-mail, met nieuwsbrieven. Voor het evangelisatiewerk ligt het weer anders. In maart presenteerden wij samen met de IZB, een missionaire organisatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland, twee websites: gelovenindekerk.nl en vragenovergeloven.nl. Deze sites willen we aan plaatselijke gemeenten als middel aanbieden, om in hun eigen netwerken te gebruiken. Op de websites wordt uitgelegd wat het Evangelie inhoudt. Dr. William den Boer en Lian van Dam-Romkes zijn benoemd als webcoördinator en -pastor.”

Wat de lancering van de twee sites tot nu toe heeft opgeleverd, is volgens Mulder nog moeilijk te zeggen. Wel zijn er enkele duizenden bezoekers per maand op de websites. „Mensen kunnen op de sites ook reacties plaatsen. Deze worden direct zichtbaar. Dit kan echter alleen onder hun eigen naam. Anonieme reacties zijn meestal niet opbouwend, zo hebben we geleerd in het verleden.”

Richtlijnen

Geven de kerken hun zendings­werkers en evangelisten instructies voor het gebruik van sociale media? Van Toor: „Onze zendingswerkers krijgen tijdens hun periode van voorbereiding voorafgaand aan hun uitzending ook toerusting op het gebied met communicatie met de achterban. Bijna alle werkers schrijven een rondzendbrief, die meest digitaal wordt verspreid. Een enkele werker houdt een weblog bij. Daarbij is de afspraak dat deze gebruikt wordt om met familie en bekenden in Nederland te communiceren over het wel en wee van de werker –en eventueel zijn gezin– en niet inhoudelijk over het werk. Hetzelfde geldt voor gebruik van Facebook. Werkers zijn natuurlijk vrij dit persoonlijk te gebruiken, maar in principe wordt Facebook niet gebruikt in het zendingswerk. Een uitzondering hierop is dat een van de werkers bij wijze van proef op zaterdag via Facebook laat weten waar de preek over zal gaan.”

Richtlijnen voor het gebruik van de media worden in de CGK niet gegeven aan zendingswerkers en evangelisten. Op het Dienstenbureau in Veenendaal hebben de medewerkers wel instructies gekregen, aldus Mulder. „Dit zijn algemene richtlijnen. Een daarvan is dat persoonlijke zaken en werk op één account niet te veel door elkaar mogen lopen. Dit voorkomt dat relevante nieuwsfeiten verdrinken in privéaangelegenheden en dus niet worden gezien. Een andere richtlijn is dat onderwerpen die gevoelig kunnen liggen in de achterban van tevoren worden besproken.”

Koers

Vanwege de twee websites die dit jaar zijn gelanceerd, is er in de CGK geen behoefte om verder met Facebook of Twitter te experimenteren. „Mensen kunnen, net als op Facebook, aan de sites nieuwe dingen toevoegen. Filmpjes bijvoorbeeld, of links naar andere websites.”

Ook de ZGG zal haar koers wat de digitale media niet snel veranderen, verwacht Van Toor. „We volgen natuurlijk ontwikkelingen in Nederland en op de zendingsvelden en daar is soms ook contact over met onze uitgezonden werkers. Voorlopig hebben we echter geen plannen om van onze huidige lijn af te wijken. Op de zendings­velden wordt zeer terughoudend gebruikgemaakt van sociale media. We moeten het voor de toekomst van het werk ook niet van zulke innovaties verwachten.” Het gaat in zendingswerk om persoonlijke ontmoetingen, face to face, stelt Van Toor. „Die kunnen nooit door sociale media worden vervangen. Misschien zijn er situaties waarin presentie op sociale media een toevoeging zou kunnen zijn, maar daartegenover staan weer principiële dilemma’s. Mede daarom verwacht ik niet dat wij hier op korte termijn een andere mening over hebben.”

1,2 miljoen abonnees

Marten Visser, kerkplanter in Thailand, heeft op Facebook 1,2 miljoen abonnees en op Twitter 20.000 volgers. Het kost hem anderhalf uur per dag om zijn accounts bij te houden. Het is te combineren met zijn werk. „Inmiddels ervaar ik het als een integraal onderdeel van mijn roeping het Evangelie te verkondigen.”

Visser wil het Evangelie brengen waar mensen zijn, ook als ze zich bevinden op Facebook en Twitter. Maar sociale media vervangen echt contact niet. „Daarom moet een belangrijk onderdeel van elke internetstrategie zijn om mensen in het echte leven in contact met christenen en kerken te brengen. Ik geloof wel dat sociale media een belangrijke rol kunnen spelen in de geloofsopbouw van christenen.”

De kerkplanter beheert vier Twitteraccounts en heeft op Facebook een persoonlijk account en Bijbelpagina’s in zeven talen. De Engelstalige pagina Bibleword heeft de meeste abonnees (‘likes’), meer dan een half miljoen. Wekelijks reageren op zijn Facebookpagina’s zo’n 60.000 verschillende mensen.

Op de pagina’s staan vaak Bijbelteksten met korte toepassingen. In de Nederlandse versie, Bijbelwoord, stond donderdag: „„De ogen van de HEERE trekken over de hele aarde”, 2Kk.16:9. Niets is verborgen voor God. Hij verliest Zijn kinderen niet uit het oog.”

Op de Bijbelpagina’s zendt Visser alleen berichten. Ingaan op reacties is niet te doen. Per taal is hij bezig om een team samen te stellen die kan inloggen op de pagina en zo kan reageren. „Voor de Nederlandse pagina werk ik samen met een vrijwilligersteam uit de hervormde gemeente Katwijk. In het Engels geef ik bijvoorbeeld eens per week de mogelijkheid vragen over de Bijbel te stellen. Een team van vrijwilligers beantwoordt die. Daar gaan we binnenkort op de Nederlandse pagina Bijbelwoord ook mee beginnen.”

Dit is het vijfde artikel in een serie over kerk en sociale media, in de aanloop naar een congres over dit onderwerp op 3 november in Utrecht. Ga naar rd.nl/kerk2012 voor de andere afleveringen van de serie.